Genesis Stroboss 58N – flesz bez „paluszków” [test]

Ta lampa jest kolejnym ciekawym produktem, który wypatrzyłem na ostatnich targach Film Video Foto w Łodzi. Jest to jedyny na świecie reporterski flesz zasilany nie paluszkami AA, a dedykowanym akumulatorem Li-ion. Ekstrawagancja? Może. Ale mi ten pomysł bardzo się spodobał i w relacji z targów obiecałem, że tego Strobossa przetestuję. Dystrybutor, firma Next77, chętnie mi wypożyczył lampę, miałem okazję nią popracować i poznać ją. Teraz czas na opis wrażeń.

Skąd pomysł na takie zasilanie? Co z nim zyskujemy? Ba, czy w ogóle są jakieś zyski, bo niedogodności każdy potrafi wymienić. Paluszkowe baterie alkaliczne można kupić w każdym kiosku, nawet w najdalszym zakątku świata. Zawsze więc znajdziemy źródło energii do naszej lampy, nawet gdy padną nam ostatnie akumulatory NiMH. A flesz zasilany dedykowanym aku nie nada nam się do niczego, jeśli nie będziemy mogli jego źródła energii naładować. Po co zresztą mówić o krańcach świata? Wystarczy długi reportaż w ciemnych wnętrzach z wysokimi sufitami. Kilkaset mocnych błysków i nasze trzy komplety paluszków NiMH mówią pa, pa! A my wówczas hop! do sklepiku obok po awaryjne zasilanie. Zresztą zapasowe alkaliczne paluszki możemy też nosić w torbie.

Niby racja. Ale ja od zawsze mam uraz do paluszkowego zasilania fleszy. No, może nie tyle uraz, co taki cień wątpliwości, czy aby któryś z zestawów nagle mi nie padnie. To oczywiście spadek po czasach, gdy akumulatory miały znacznie wyższe prądy samorozładowania, a dodatkowo rozładowywały się w niejednakowym stopniu. Jeśli nie używało się ich ciągle, zdarzały się niemiłe niespodzianki. Świeżo włożony do lampy zestaw w ogóle nie ciągnął, bo jeden z paluszków padł przedwcześnie. Co prawda po pojawieniu się eneloopów (i innych akumulatorów tego typu) sytuacja bardzo się poprawiła, gdyż ich samorozładowanie jest znikome. Ale jakiś cierń nadal w głowie tkwi. Plus konieczność panowania nad wieloma zestawami aku, trudniejszego gdy ma się więcej niż jedną lampę lub dodatkowo jeszcze dopałkę.

I właśnie tu są powody, dla których spodobał mi się pomysł Genesisa. Powód pierwszy, to zastąpienie wielu paluszków jednym akumulatorem, do tego starczającym aż na 650 pełnych błysków. Drugi związany jest właśnie z dopałką, gdyż akumulator Strobossa ładuje kondensator lampy w zaledwie półtorej sekundy. Tak więc zamiast dodatkowego urządzenia przy pasku oraz plączącego się kabla i kilku zestawów paluszków, mamy kostkę wielkości dwóch pudełek zapałek. Kusi, prawda? Mnie w każdym razie skusiło, stąd ten artykuł.

Pierwsza rzecz, która mnie uderzyła, gdy po raz pierwszy wziąłem ten flesz do ręki, było: jaki on toporny! Ale to była tylko chwila, bo uświadomiłem sobie, że odniesieniem jest najczęściej przez mnie używany Speedlight SB-800. Bo już aktualny nikonowski flagowiec, czyli SB-910, zarówno kształtami, jak i gabarytami jest niemal bliźniakiem Strobossa. Zresztą ciężarem także – oba, gotowe do pracy, ważą po ponad pół kilograma.

Jednak na tym podobieństwa się kończą. Speedlight jawi się bowiem jako flesz wysoce wyrafinowany, pełen wszelakich trybów działania i opcji customizacji, natomiast Stroboss sprawia wrażenie stosunkowo prostej lampy. To w znacznej mierze skutek braku ułatwiających życie drobiazgów, bo podstawy flesz Genesisa ma mocne. Oprócz oczywistego w każdym fleszu trybu z pomiarem błysku TTL (w tym HSS i synchronizacja błysku z początkiem / końcem ekspozycji), mamy korekcję siły błysku, FV Lock, tryb ręczny (do 1/128 pełnego błysku), tryb stroboskopowy i zdalne wyzwalanie z wieloma opcjami (Master / Slave, 4 kanały, 3 grupy lamp). Głowica flesza jest w pełni obrotowa (w tym w dół o 7° i po 180° w lewo i w prawo), a przed reflektorem możemy umieścić mały odbłyśnik i rozpraszacz. Pozwala on oświetlić pole widzenia obiektywu 14 mm, podczas gdy bez niego mamy typowe 24 mm. Z drugiej strony zakresu kątów świecenia mamy pole widzenia optyki o ogniskowej 105 mm. To dla niej Stroboss uzyskuje „katalogową” liczbę przewodnią 58. Niby jest więc wszystko czego potrzeba. Ale diabeł lubi chować się w szczegółach i właśnie w nich testowana lampa wykazuje braki. Na przykład próżno w niej szukać własnego czujnika błysku i automatycznego doboru kąta świecenia w zależności od fotografowania w formacie APSC / mały obrazek. Na ekranie nie uświadczymy informacji o zasięgu błysku. Podświetlanie ekranu włączyć można wyłącznie przyciskiem na lampie, a nie dotknięciem spustu migawki, czy też obrotem dźwigienki wokół spustu. Pewnie zorientowaliście się już, że testowałem nikonowską wersję tego flesza. Jest też dedykowana do Canona, w której, być może, niektóre funkcje działają inaczej. Niemniej chyba tam też w zestawie akcesoriów brakuje kopułki rozpraszającej oraz filtrów konwersyjnych. To wszystko niby drobiazgi, lecz często właśnie one decydują o zakupie tego, a nie innego flesza. Mnie ich brak niezbyt raził. Ale już mocno zdziwiłem się, gdy wyszła na jaw nieobecność trybu równoważenia błyskiem i-TTL Balanced – mamy jedynie „zwykły” i-TTL.

Napotkałem jeszcze dwa rozwiązania, które można by nazwać prymitywnymi, ale mi się one spodobały. Pierwsze, to zabezpieczanie lampy przed zsunięciem z sanek staromodnym dokręceniem pierścienia przy stopce. Że niewygodne? Niby tak, ale tylko jeśli co rusz zakładamy i zdejmujemy flesz z aparatu. Jeśli jednak robimy to raz na sesję, to nieistotny kłopot. A dzięki temu rozwiązaniu lampa trzyma się na mur i ani drgnie. Druga rzecz, to brak blokady obrotów głowicy. Ach, przypomniały mi się dawne czasy, gdy fotografowałem lustrzankami Minolty, której flesze właśnie nie miały blokad. Można było obrócić głowicę nie martwiąc się którą ręką i w jaki sposób ją chwycić, by jednocześnie wcisnąć klawisz odblokowujący. Oczywiście potencjalnym problemem jest nieumyślny obrót głowicy, ale w przypadku Genesisa raczej nam to nie grozi, gdyż opór przy próbie poruszenia jest naprawdę spory. Można też zwrócić uwagę na trudność w rozróżnieniu pozycji „na wprost” i „-7°”. Ale to też nieistotne, gdyż przy wysokiej lampie i tak zawsze warto błyskać lekko w dół. Jeśli więc zmieniamy oświetlenie z „w sufit” na „na wprost”, po prostu jedziemy głowicą w dół aż do oporu.

Jest jednak funkcja, zrealizowana w sposób bardziej wyrafinowany niż we fleszu firmowym. Stroboss wspomaga autofokus nie klasycznym diodowym „płotkiem”, a laserowym wzorkiem. Chyba laserowym, bo w instrukcji obsługi nie znalazłem żadnych ostrzeżeń ani informacji o normach, które ten laser spełnia. Chyba, że obecnie nie trzeba już o tym wspominać. Tych kilkadziesiąt ostrych kreseczek to świetna rzecz, zwłaszcza że są one ułożone ukośnie, dzięki czemu ułatwiają działanie zarówno pionowych, jak i poziomych pól AF. Pomysł bardzo dobry, ale niestety nie w pełni dopracowany. Po pierwsze dlatego, że przy fotografowaniu optyką szerokokątną lub standardową, plama kreseczek nie obejmuje całego pola działania sensorów autofokusa. Gdy aparat ma je szeroko rozłożone, tak jak na przykład Nikon D7200 którego używałem w testach, to dopiero przy (odpowiedniku) 100 mm w ciemności można było pracować wszystkimi z nich. Natomiast przy 24 mm tylko grupą centralnych kilkunastu. Ale tylko teoretycznie, bo jest jeszcze jeden kłopot. Wspomaganie włącza się bowiem wyłącznie wtedy, gdy korzystamy z czujników położonych w poziomej linii przechodzącej przez środek kadru. Włączenie któregoś położonego wyżej albo niżej, skutkuje wyłączeniem wspomagania. Aż dziwi taka niedoróbka! Całe szczęście, rzecz jest do naprawienia poprawką firmware’u, do czego flesz Genesisa jest dobrze przygotowany – ma gniazdo USB.

No dobrze, a jak ta lampa działa? Czy obietnice dotyczące pojemności akumulatora i czasów ładowania zostały spełnione? Praktycznie tak. Co prawda we wszystkich firmowych materiałach producent deklaruje czas ładowania poniżej 1,5 s, a mi z pomiarów wychodziło 1,5-1,6 s, ale tego czepiać się nie będę. Za to pochwalę, że kondensator ładowany był tak szybko niemal do pełnego rozładowania akumulatora. Dopiero po ok. 600 pełnych błyskach czasy rosły do 2 s. A akumulator zdychał dokładnie po 650 strzałach pełną mocą. Sprawdziłem jak to wygląda w Speedlightcie SB-910. Świeżo naładowane akumulatory (klasyczne eneloopy 2000 mAh) ładują jego kondensator w 2,3-2,6 s po pełnym błysku. Ale już przy lekko rozładowanych czas ten wydłuża się do 2,6-2,9 s. I dalej rośnie wraz z ich wyczerpywaniem. W porównaniu ze Strobossem to żadna rewelacja. Do lampy podłączyłem więc dopałkę. Co prawda nie firmową, a sygnowaną przez Pixela, ale za to korzystającą z ośmiu paluszków - czyli tak jak najnowsza nikonowska SD-9. No, tu czas ładowania potrafi spaść do 1-1,1 s, ale znowu: tylko przy świeżo naładowanych aku. Bo gdy błyśniemy kilkadziesiąt razy to już widzimy mało konkurencyjny – w stosunku do Genesisa – wynik: 1,9-2 s. Nieco lepiej wyglądają wyniki wydajności. Dopałce udało się wytrzymać ponad 700 błysków, ale komplet akumulatorów w lampie starczał na połowę tego. Przy dłuższych sesjach z błyskiem trzeba by więc mieć w zapasie 4 paluszki do lampy. Oczywiście liczba błysków zauważalnie wzrośnie gdy użyjemy akumulatorów o większej pojemności. Obecnie markowe akumulatory osiągają 2700-2800 mAh. Mając cztery takie komplety, można by więc liczyć na dociągnięcie nawet do 1000 błysków.

Energią swego błysku Stroboss zawstydził lampę Nikona. Przyznaję, że dopiero teraz, przeglądając oficjalne dane techniczne zorientowałem się, jak słabą lampą jest flagowy Speedlight. Przy kącie świecenia odpowiadającym ogniskowej 105 mm ma on liczbę przewodnią 49, podczas gdy Stroboss deklaruje 58, czyli o niemal 18 % wyższą. Można oczywiście podejrzewać, że w przypadku "kundla" energia błysku jest naciągana i w rzeczywistości wcale nie jest on lepszy od lampy Nikona. Sprawdziłem więc jak to wygląda i zwracam honor Strobossowi. Realna przewaga wyniosła bowiem aż 27%! Dodam, że nie próbowałem mierzyć energii błysku lamp świecących na wprost, gdyż nie byłem w stanie ustawić identycznych kątów świecenia. Mierzyłem więc ręcznym światłomierzem z kopułką światło odbite od rogu sporego, jasno pomalowanego pomieszczenia. W tej sytuacji nieznaczne różnice w kątach emisji światła (obie lampy ustawiłem na „24 mm”) nie grały istotnej roli. Różnica z 10 pomiarów wyniosła średnio 0,7 działki przysłony. Średnio, gdyż o ile Stroboss 10 razy pokazał identyczny wynik (przy dokładności pomiaru 0,1 działki), to Speedlight nie był tak stały, mieszcząc się jednak w zakresie 0,3 działki.

Jednak to Speedlight lepiej, ciut lepiej, wypadł w konkurencji równomierności oświetlania kadru. Żeby jednak nie było wątpliwości: nie liczmy, że te lampy bez kopułek rozpraszających potrafią w miarę równo oświetlić pole widzenia obiektywu 15 mm. Na same płytki rozpraszające nie ma co tu liczyć. I dalej: lampy bez nasuniętych płytek nie dają dobrych efektów przy ogniskowej 24 mm. Warto użyć płytki – szczególnie w Genesisie.

I jeszcze jedna sprawa, dokładność w doborze energii błysku. Niby za pomiar i odmierzenie czasu błysku odpowiedzialny jest aparat, ale wiadomo, że jego współpraca z „niezależnym” osprzętem może się różnie układać. Ale w tym wypadku układa się dobrze. Ba, miejscami nawet lepiej niż z firmowym SB-910. Spójrzcie na zdjęcia poniżej.

Fotografowałem przez okno tablicę testową niedoświetloną o dobrych kilka EV na tle nieba prześwietlonego o 1,5-2 EV. Ręczny tryb naświetlania. Jak to wyglądało bez błysku, przy ogniskowej 70 mm, widać na pierwszym zdjęciu. Potem błysk na wprost, z mocnym prześwietleniem (zdjęcie 2), a niespodziewanym powodem tegoż okazało się ustawienie kąta rozsyłu światła jak dla 24 mm. Przejście na Autozoom flesza dało prawidłowy rezultat (zdjęcie 3). Numer 4, niemal identyczne, uzyskałem przy naświetlaniu błyskiem odbitym od białej ściany za aparatem. Potem zawęziłem kąt widzenia obiektywu do samej tablicy i znowu: błysk na wprost (5) i od ściany (6). Wyniki jak najbardziej w porządku. SB-910 nawaliła, mocno prześwietlając, w tym samym miejscu co Stroboss, ale jej pomogło przejście z trybu i-TTL na i-TTL BL. W sumie racja, bo ten tryb ma służyć właśnie do takich motywów. Ciut gorzej Speedlight wypadł przy ciasnych kadrach samej tablicy. Tu też i-TTL prześwietlił (ale lekko), natomiast przy świetle odbitym WB Auto oddało tablicę nieco za chłodno. Ciekawe, że w przypadku Strobossa kolory są trafione niemal w punkt. Widać współpraca z tym „kundlem” leży Nikonowi. Dodam tylko, że w teście naświetlania używałem D300, gdyż D7200 jest zbyt nowym modelem, by zostać wymieniony na liście lustrzanek Nikona współpracujących z tą lampą. Pewnie z nim wyniki byłyby identyczne, lecz wolałem nie ryzykować błędu.

Z rozpędu zmierzyłem też „teoretyczną” barwę światła obu lamp. To chyba na wypadek, gdyby ktoś zamierzał fotografować z tą lampą na slajdach, bo w erze RAWów i mnóstwa ustawień balansu bieli, takie pomiary to już raczej sztuka dla sztuki. Obie lampy przy pełnej mocy świecą 5850 K. Redukując moc Speedlighta uzyskujemy coraz chłodniejsze światło – przy 1/64 jest to 6100 K. Natomiast w Strobossie przy 1/4 mocy mamy 5900 K, ale przy 1/64 nieoczekiwanie ciepłe 5600 K. Te różnice: 250 K (w lampie Nikona) i 300 K w Genesisie z pewnością będą widoczne na zdjęciach przy których energia błysku będzie się mocno zmieniała, a my będziemy mieli ustawiony stały balans bieli.

Nooo… nie podejrzewałem, że ten Stroboss tak dobrze wypadnie w teście. Jest trochę prymitywny, owszem, ale działa tak jak trzeba, no i dysponuje wspaniałym źródłem energii. I byłem już bliski nieodsyłania flesza dystrybutorowi, a prośby o przysłanie faktury. Odstręczyła mnie od tego jedna kwestia: wspomaganie autofokusa. Bo ja dużo korzystam z bocznych pól AF, a pod tym względem lampa Genesisa wypada kiepsko. Zwłaszcza w porównaniu z SB-910, która przy (małoobrazkowej) ogniskowej 24 mm wspomaga wszyściutkie pola autofokusa. Ba, oświetla je nawet przy 15 mm w APSowych Nikonach o szerszym niż FXowe obszarze sensorów. Ale jest przecież spora grupa fotografów, którzy korzystają wyłącznie z centralnego pola AF i im laserowe wspomaganie Genesisa bardzo się spodoba. Do zakupu tego flesza zachęca też jego cena. Jest on do kupienia za 650 zł, co oznacza, że nawet pod dołożeniu zapasowego akumulatora (150 zł) zapłacimy dwukrotnie mniej niż za firmową SB-910. Propozycja naprawdę warta rozważenia! A ja będę obserwował rozwój fleszy Genesisa, bo może któryś z następnych modeli będzie lepiej wspomagał autofokus. Takiego chętnie przygarnę.

• wydajne źródło energii

• niedopracowane wspomagania autofokusa

Na moim blogu ostatnio opublikowałem także:

• TEST: Głowice zębatkowe Manfrotto – postscriptum, czyli coś o wadze ciężkiej

• TEST: Zębatkowa głowica Manfrotto MHXPRO-3WG na statywie 055

• TEST: Canon EF 11-24 mm f/4L USM

• TEST: Dzień na wyścigach, czyli nowy autofokus Olympusa E-M1

Zapraszam serdecznie!