Pogoda na zdjęcia - wpływ warunków pogodowych na fotografię [część I]

Każdy fotograf ma swoją pogodę. Niektórzy wolą ostre kontrasty, inni zasnute chmurami niebo i mleczne światło. Jeszcze inni kochają zdjęcia nocne, gdy świat na fotce tak bardzo różni się od tego, który widzimy. Jedno jest pewne: czy słońce czy deszcz - warto umieć "strzelać" w różnych warunkach.

Pierwsze przykazanie początkującego fotografa brzmi: znaj swój sprzęt. Mowa tu oczywiście o aparacie. Umiejętność świadomego ustawiania ekspozycji i znajomość zasad rządzących pomiarem światła pozwoli nam dobrze naświetlić zdjęcie nawet w skrajnych warunkach pogodowych. Dlatego lepiej porzucić ograniczające tryby programowe i przełączyć nasze zabawki od razu na ustawy ręczne.

Aby ustawić poprawną (tzn. taką, którą chcemy uzyskać) ekspozycję, najpierw musimy wybrać rodzaj pomiaru światła. Różnią się one w zależności od aparatu, zwykle jednak mamy do czynienia z pomiarami:

• punktowym - wykonywany w środku kadru, obejmuje ok. 3,5% powierzchni wizjera
• skupionym - wykonywany w środku kadru, obejmuje ok. 8% powierzchni wizjera
• centralnie ważonym uśrednionym - wykonywany w środku i uśredniany dla całości kadru

Największą władzę nad tym, co się dzieje w kadrze, daje pomiar punktowy, wymaga od nas jednak dużej znajomości swojego aparatu. W zależności od efektu, który chcemy uzyskać, wybieramy jeden z powyższych trybów.

W większości sytuacji pomiaru światła dokonujemy z najjaśniejszego punktu na zdjęciu. Jednak w przypadku, gdy fotografujemy ludzi, światło zbieramy ze skóry bohaterów.

"Mlekiem" zwykło określać się miękkie, delikatne światło. Rolę softboxa spełniają zwykle chmury, które skutecznie rozpraszają słoneczne światło, eliminując z naszego otoczenia większość cieni. "Mlekiem idealnym" nazwalibyśmy światło zachodzącego słońca skrytego za chmurami.

• jest to mój ulubiony typ oświetlenia ;)
• brak irytujących cieni na twarzach (pod nosem, oczodoły - tzw. \efekt trupiej czachy\
• pod brodą) bohaterów zdjęć
• równomierne oświetlenie całego kadru i poszczególnych planów
• słaba kontrastowość światła daje ładny efekt rozmycia na małych głębiach ostrości
• często towarzyszą mu ciężkie, ołowiane chmury, które mogą dodać zdjęciu dramatyzmu (przyznaję że dość taniego) rodem z \300\ - szczególnie jeżeli później potraktujemy je foto-borsukiem

• brak możliwości ukrycia w cieniu elementów kadru, które są zbędne
• ograniczone pole zabawy światłem i cieniem

Robiąc zdjęcia w mlecznym świetle nie musimy się tak obawiać o nagłe zmiany ekspozycji. Niezależnie od ułożenia bohatera światło pięknie rozpływa się na jego twarzy, spokojnie więc możemy odłożyć lampę.

Ostre południowe słońce jest szczególnie uciążliwe w letnie dni. Jak dość łatwo się domyślić, cechuje się ulokowaniem w/w słońca w zenicie. Im bliżej równika - tym dłuższy czas jego występowania.

• bardziej wyraziste kolory niż w przypadku \mleka;
• możliwość zabawy światłem i cieniem;

• irytujące cienie na twarzach (patrz Mleko - Plusy)
• mozaika światła i cieni w tle utrudnia złapanie \czystej\ kompozycji;
• taniec z ekspozycją - mierząc światło ze słonecznych części kadru, pogrążamy w czerni partie zacienione; jeżeli natomiast ekspozycję łapiemy z cienia, elementy oświetlone słońcem będą prześwietlone;
• tzw. \gorąc\ (jak zwykła mawiać moja sąsiadka) - w lecie zbyt długie fotografowanie w południowym słońcu (szczególnie w tropikach) szybko wysysa siłę i inwencję twórczą z fotografa;

Jeżeli mamy wybór, unikamy pracy w południowym świetle. Lepiej poczekać, aż słońce zbliży się do horyzontu. Kiedy jednak takiej możliwości nie mamy, musimy bardzo ostrożnie i świadomie dobierać ekspozycję.

Po pierwsze możemy użyć lampy błyskowej. Jeżeli bohater stoi w słońcu, zniweluje ona cienie pod nosem i brodą, trzeba jednak uważać, by nie błysnąć zbyt mocno i nie prześwietlić jego skóry. Znacznie wygodniej będzie fotografować osobę znajdującą się w cieniu - ustawiamy wtedy ekspozycje na jasne tło, a bohatera oświetlamy lampą. Jeżeli dodatkowo użyjemy lampy na kablu (połączenia radiowego/fotoceli) możemy uzyskać bardzo interesujące efekty.

Drugą możliwością jest uśrednienie ekspozycji. Wymaga to od nas co prawda delikatnego prześwietlenia najjaśniejszych elementów zdjęcia, ale możemy tym samym lekko doświetlić te pogrążone w cieniu. Warto tutaj korzystać z pomiaru światła centralnie ważonego uśrednionego.

Dość ciekawym sposobem jest też świadome prześwietlenie zdjęcia. Jeżeli fotografujemy osobę znajdującą się w cieniu na mocno oświetlonym tle, poprawnie naświetlamy jedynie jej skórę (aby zmierzyć światło z jej twarzy ustawiamy pomiar skupiony lub punktowy). W efekcie prześwietlone tło zupełnie znika, dając wrażenie zawieszenia w białej próżni.

Zachód i wschód słońca to dwie chwilę w ciągu dnia, gdy światło najpiękniej maluje świat. Dlatego warto znać dokładne godziny wschodów i zachodów. Zwykle niskie słońce powoduje wyraźne ocieplenie barw. Ma też wpływ na nasycenie kolorów, które wydają się bardziej soczyste. Niekiedy rolę softboxa spełnia atmosfera, która rozprasza i zmiękcza światło słońca.

• piękne, ciepłe, boczne światło
• brak cieni na twarzy
• długie cienie oświetlonych obiektów, które można wykorzystać jako motyw
• bardziej równomiernie niż w przypadku słońca w zenicie oświetlone plany
• możliwość fotografowania sylwet

• czasem gdy słońce jest tuż nad horyzontem oświetlenie robi się zbyt ciepłe - ale od czego mamy foto-borsuka;

O ile noc jest porą wampirów, zachód oraz wschód słońca to czas fotografów. To wtedy robimy sesje zdjęciowe w plenerze, wtedy też staramy się robić zdjęcia reporterskie. Jest to też świetny czas na randki, ale to temat na inny artykuł.

Światło o tych porach dnia jest tak przyjazne, że właściwie nie trzeba dużo pisać o technikach robienia zdjęć. Warto czasem zrobić zdjęcie pod światło, z czerwoną tarczą słońca jako motywem, zaś bohaterów doświetlić lampą lub blendą. Warto zwracać też uwagę na cienie, które o tej porze dnia znacznie się wydłużają. Mogą stanowić ciekawy element kompozycji.

Już za tydzień: zdjęcia nocne i fotografia w ekstremalnych warunkach pogodowych: