Faye Schulman jako jedyna w historii dokumentowała życie żydowskich partyzantów

MARCIN WATEMBORSKI • dawno temu • 1 komentarz

Faye Schulman to postać wyjątkowa. Jej życie koncentrowało się wokół kultury żydowskiej, a podczas II wojny światowej służyła jako sanitariuszka oraz dokumentalistka partyzantów. Oprócz niej nie jest znany inny fotograf, który byłby tak blisko podziemia. Kobieta zmarła niedawno w kanadyjskim Toronto w wieku 101 lat.

Faye Schulman była znana również jako Fajna Łaziebnik. Urodziła się 28 listopada 1919 roku w Leninie (dziś Białoruś). Były to tereny ówczesnej Rzeczypospolitej. Wieś należała do województwa poleskiego w powiecie łuninieckim. Gdy na świat przyszła Schulman, w Leninie mieszkało około 1500 osób.

Kobieta zainteresowała się fotografią mając około 10 lat dzięki bratu. Mosze prowadził jedyny zakład fotograficzny w Leninie, więc młoda Schulman nie miała problemu z dostępem do sprzętu, materiałów jak i wiedzy. Te umiejętności przydały jej się po wybuchu II wojny światowej, gdy Lenin został zamieniony w getto żydowskie. Faye fotografowała niemieckich oficerów.

W 1942 roku doszło do zbrodni w getcie. Naziści dokonali masowej egzekucji ludności, mordując tym samym rodzinę Faye. Jej starszym braciom udało się wcześniej zbiec. Schulman przeżyła, ponieważ znała się na fotografii – według nazistów była przydatna. Kobieta uciekła kilka tygodni później przyłączając się do zbiegłych jeńców sowieckich.

Zobacz również: Dlaczego zdjęcia i filmy z miejsc konfliktu nie robią już na nas wrażenia? Mówi Wojciech Grzędziński

Ucieczka i dołączenie do grupy były przełomowymi wydarzeniami w karierze Schulman. To wtedy kobiet mogła z bliska przyglądać się działaniom partyzantów – była jedną z nich. Oprócz tego opatrywała rannych, co trwało do wyzwolenia Białorusi spod III Rzeszy (1944 r.).

W czasach pokoju Schulman nie odłożyła aparatu. Po wojnie rozpoczęła pracę jako fotograf w lokalnej gazecie. Niedługo później wyszła za mąż za jednego z żydowskich partyzantów, po czym małżeństwo przeprowadziło się do kanadyjskiego Toronto.

W 1995 roku Schulman opublikowała książkę "Pamiętnik partyzantki: Kobieta Holokaustu". Wystawy jej prac są organizowane przez stowarzyszenia Żydów z różnych części świata. Fotografie Schulman można było również oglądać w Krakowie.

Fotografka zmarła 24 kwietnia 2021 roku. Faye Schulman miała dwoje dzieci i sześcioro wnucząt.