Jak tworzyć zdjęcia panoramiczne? [poradnik]

Panoramy 360 stopni to jedna z ciekawszych form fotografii, która szybko rozwija się w ostatnich latach. Wielu fotografów tylko podziwia wirtualne działa, obawiając się, że tworzenie panoram jest bardzo trudne i kosztowne. W tym poradniku dowiecie się, jak w stosunkowo prosty sposób stworzyć własną panoramę 360 stopni krok po kroku. Radzi specjalista w tej dziedzinie - Radosław Piotrowski z vr24.pl.

Panoramy 360 stopni to jedna z ciekawszych form fotografii, która szybko rozwija się w ostatnich latach. Wielu fotografów tylko podziwia wirtualne działa, obawiając się, że tworzenie panoram jest bardzo trudne i kosztowne. W tym poradniku dowiecie się, jak w stosunkowo prosty sposób stworzyć własną panoramę 360 stopni krok po kroku. Radzi specjalista w tej dziedzinie - Radosław Piotrowski z vr24.pl.

Zgodnie z definicją fotografia panoramiczna to zdjęcie obejmujące zasięgiem rozległą przestrzeń. W przypadku fotografii cyfrowej zdefiniowałbym ją raczej jako zdjęcie, które powstało z połączenia co najmniej dwóch zdjęć cyfrowych.

Rodzaje panoram

Zdjęcia panoramiczne podzieliłbym na następujące rodzaje:

Panoramy sferyczne

Obejmują zasięgiem 360 stopni w poziomie oraz pełne 180 stopni w pionie. Innymi słowy, umożliwiają „rozejrzenie się” w każdym możliwym kierunku.

Panoramy dookólne

Obejmują pełne 360 stopni w poziomie oraz fragment widoku pionowego.

Panoramy częściowe

Charakteryzują się tym, że ukazują tylko fragment pełnego sferycznego widoku. Ten rodzaj panoram można podzielić dodatkowo na panoramy jedno - oraz wielowierszowe/mozaikowe.

Bez dobrego obiektywu ani rusz, czyli minimum sprzętowe

Chcąc wykonać panoramę sferyczną, musicie oczywiście mieć aparat cyfrowy (najlepiej lustrzankę) oraz obiektyw o jak największym kącie widzenia (FOV – Field of View). Skorzystać można z całej gamy obiektywów typu FishEye np. Sigma 8 mm , Samyang 8 mm , Nikkor 10.5 mm , Tokina 10-17 mm , Canon 15 mm , Samyang 14 mm itp.

Panoramy 360 stopni – 7 spektakularnych przykładów

Mimo że teoretycznie taką panoramę można zrobić dowolnym obiektywem, to mały kąt widzenia zestawu aparat/obiektyw powoduje konieczność wykonania dużej liczby zdjęć. Wynikiem tego będzie co prawda duża rozdzielczość wynikowej panoramy, ale kosztem dużego nakładu pracy oraz obciążenia komputera.

Wszystko kręci się wokół punktu NPP

Zdjęcia, które wykonamy, muszą być pozbawione błędu paralaksy, ponieważ uniemożliwia on ich poprawne połączenie. Błąd paralaksy wynika ze zmiany perspektywy pomiędzy ujęciami i w skrócie polega na tym, że sąsiadujące zdjęcia wyglądają tak, jak gdyby aparat pomiędzy ujęciami został przesunięty. Skutkiem tego będzie np. zmiana odległości pomiędzy obiektami, zakrycie innych fragmentów tła itd. Wynika to właśnie z zasad perspektywy. Warto dodać iż najbardziej widoczny jest dla obiektów znajdujących się blisko aparatu. Im obiekty znajdują się dalej, tym mniejszy błąd obserwujemy. Dzięki temu np. panoramiczne zdjęcia krajobrazowe można wykonać aparatem z ręki, bez żadnego dodatkowego sprzętu, i następnie bez problemów je połączyć. W wypadku panoram sferycznych wykonanie poprawnych zdjęć bez głowicy panoramicznej jest bardzo trudne.

Jedyną możliwością uniknięcia błędu paralaksy w takich przypadkach jest obracanie aparatu pomiędzy ujęciami wokół punktu NPP (No Paralaks Point). Inne jego nazwy, nie zawsze trafne, ale używane potocznie, to: Nodal Point, Entrance Pupil czy Exit Pupil.

Punkt NPP znajduje się prawie zawsze w osi optycznej obiektywu przed matrycą aparatu. Jego miejsce uzależnione jest od obiektywu oraz jego ogniskowej. NPP nigdy nie znajduje się w miejscu mocowania statywowego. Z tego powodu podczas wykonywania panoram sferycznych warto skorzystać z głowicy panoramicznej, która dzięki swojej konstrukcji umożliwia obracanie aparatu wokół punktu NPP.

Głowice panoramiczne: Nodal Ninja 180, Nodal Ninja 3, Nodal Ninja 5 oraz Nodal Ninja R1

Zrobotyzowane głowice panoramiczne: Panogear, Gigapan Epic Pro oraz Gigapan EPIC 100.

Część wspólna

Po drugie, panoramy sferyczne powinny mieć część wspólną z sąsiednimi kadrami. Wielkość tej zakładki to około 20-40% szerokości i wysokości kadru. Nie bójcie się – nie trzeba będzie mierzyć zdjęć linijką.

Część wspólna umożliwi programom sklejającym panoramy identyfikację punktów wspólnych i dzięki temu ich umiejscowienie na panoramie.

Tylko tryb manualny

Panoramy powinny zostać wykonane w pełnym trybie manualnym, czyli przy tym samym czasie naświetlania, wartości przysłony, balansie bieli. Niektóre programy radzą sobie co prawda w pewnym zakresie z retuszem zdjęć zrobionych w trybie automatycznym, ale uzyska się o wiele lepsze rezultaty, własnoręcznie ustawiając parametry aparatu.

[swf]http://fotoblogia.pl/images/2011/02/animacja_out1.swf[/swf]

Sporym wyzwaniem jest dobranie parametrów, przy których wszystkie kadry będą poprawnie naświetlone.

6 najlepszych programów do tworzenia panoram

Jego minimalne wymagania sprzętowe , zależna są od używanego systemu operacyjnego ponieważ program występuje w wersjach pod Windows 32/64 bit , Linux 32/64 bit , Mac OS X 32/64 bit tylko z procesorami Intel . Jego wymagania zbliżone są do innych programów graficznych.

Wersję testową można pobrać ze strony http://www.vr24.pl , z działu Download.

Po uruchomieniu programu należy wskazać zdjęcia składowe lub katalog je zawierający. Następnie trzeba skontrolować poprawność parametrów zdjęć wykrytych przez program lub w wypadku zdjęć niemających danych EXIF ustawić wszystkie parametry ręcznie.

Po sprawdzeniu i ewentualnej korekcie parametrów można uruchomić detekcję panoramy zielonym przyciskiem powyżej miniaturek.

Po analizie i detekcji w prawym oknie wyświetli się podgląd zdjęcia panoramicznego.

Krok 2: Korekty

Ewentualnych korekt i modyfikacji można dokonać po kliknięciu ikony symbolizującej okno. Otworzy się wtedy edytor panoramy, w którym można m.in.:

• sprawdzić punkty kontrolne

• dokonać korekt jasności, balansu bieli

oraz wielu innych parametrów. Zachęcam do samodzielnych testów przy użyciu wersji testowych.

Krok 3: Łączenie zdjęć

Gdy uznamy, że nadszedł czas na połączenie, pozostaje uruchomić rendering. W tym celu należy kliknąć ikonę symbolizującą koło zębate i w oknie dialogowym ustawić parametry wynikowe, tzn. rozdzielczość, format graficzny, ścieżkę i nazwę pliku oraz sposób blendingu (funkcja wygładzania przejść pomiędzy kadrami, tak aby stały się niewidoczne). Blending o nazwie Smartblend dodatkowo wykrywa obiekty, które pojawiły się tylko na jednym zdjęciu, a nie występują w części wspólnej z drugą fotografią, i łączy je prawidłowo, bez tzw. duchów.

Poniżej wykonana przed chwilą panorama. Tak sklejone zdjęcie można poddać obróbce w dowolnym programie graficznym. Jego rozdzielczość uzależniona jest od ilości połączonych zdjęć , wielkości zakładki (części wspólnej zdjęć) oraz rozdzielczości fotografii składowych. W powyższym przykładzie 3 zdjęcia zostały wykonane z użyciem 12.1 megapixelowego aparatu i wynikowa panorama ma około 7 500 tysiąca pikseli . Jest to praktycznie minimalna rozdzielczość umożliwiająca oglądanie panoramy sferycznej na pełnym ekranie komputera. Plik w końcowej fazie, czyli przekształceniu w panoramę interaktywną np. we flashu jest najczęściej konwertowany do sześciu plików JPG, stanowiących ścianki sześcianu. Wielkość takiego zestawu, zależna oczywiście od stopnia kompresji, wynosić powinna około 2-3 Mb , co zapewnia szybkie ich wczytanie nawet w przypadku wolnego łącza internetowego.

Powstałe w ten sposób zdjęcie panoramiczne można przedstawić w postaci interaktywnej za pomocą dowolnego programu lub playera, np. programu Panotour.