Domowe, tanie studio fotograficzne - jak zacząć? [poradnik - cz. 1]

W tej części tytułem wstępu opiszę to, czego poza lampami będziemy potrzebowali do zbudowania studia. Opiszę różne modyfikatory, rodzaje statywów, tła oraz systemy wyzwalania lamp. Skupię się na oświetleniu błyskowym, które jest bardziej efektywne, daje większą dynamikę i nie działa jak dodatkowy grzejnik w domu.

Zanim kupicie tło, zobaczcie, jak wygląda ściana, przy której macie zamiar robić zdjęcia. Jeśli ściany są obite boazerią, powinniście zainteresować się osobnym tłem. Jeśli natomiast ściana jest gładka (najlepiej w neutralnym kolorze), z powodzeniem sprawdzi się jako tło. Są dwa podstawowe rodzaje tła fotograficznego:

Materiałowe (np. tło typu gnieciuch, polipropylenowe)

Na portalach aukcyjnych przeważają tanie tła polipropylenowe. Niestety, nie nadają się one do podświetlania z uwagi na swoją charakterystyczną, mało atrakcyjną fakturę. Jeśli chcecie robić zdjęcia na smolistoczarnym tle, polipropylen może się sprawdzić, natomiast w większości przypadków radziłbym wystrzegać się tego typu tła.

Kartonowe

Tła kartonowe są dużo droższe, ale mają jednolitą fakturę, dzięki czemu bez problemu można stosować miejscowe podświetlenia bez zepsucia efektu na zdjęciu. Tła tego typu są sprzedawane zazwyczaj w 4 rozmiarach (1,36 x 5 m, 1,36 x 11 m, 2,72 x 5 m, 2,72 x 11 m). Ceny wahają się od ok. 70 zł (najmniejszy rozmiar) do ok. 230 zł (największy rozmiar). Decydując się na zakup tła, dobierzcie je do swoich potrzeb. Myślę, że do fotografii jednej postaci w zupełności wystarczy węższe tło. Wiele osób interesuje fotografia portretowa. W tym wypadku polecam udać się do sklepu papierniczego, gdzie można znaleźć pełną gamę brystoli w rozmiarze 70 x 100 cm. To w zupełności wystarczy do ciasnego portretu. Zdjęcie poniżej ilustruje użycie burgundowego brystolu o wspomnianym rozmiarze.

Wielu początkujących fotografów nie może sobie jednak pozwolić na takie luksusy i fotografuje w zwykłym pokoju, w którym na co dzień pracuje, śpi, je - po prostu żyje. W takiej sytuacji warto zainteresować się drugim rozwiązaniem. Co prawda zmienianie teł jest dość kłopotliwe, ale po sesji można złożyć wszystko, nie ingerując w wystrój wnętrza. Jeśli zdecydujecie się na brystol, to potrzebna będzie też dwustronna taśma klejąca. Uważajcie na tynki - jeśli są stare i źle położone, to nawet zwykła taśma może nieźle podziurawić ścianę przy odrywaniu. Najlepiej kupcie taśmę o niedużej sile kleju i przetestujcie ją wcześniej miejscu, gdzie ew. szkody nie będą zbytnio widoczne.

Wybór statywu wydaje się dość błahy. Dobrze dobrany statyw oświetleniowy pozwoli na komfortową pracę z lampami. Statyw należy dobierać do wielkości pomieszczenia oraz wagi lamp.

Statywy wysokie

Najpopularniejsze mają wysokość od 200 do 260 cm, a ich cena wynosi od kilkudziesięciu do ponad 100 zł za sztukę. Jeśli dysponujecie ciężkimi lampami i dużymi modyfikatorami, lepiej zaopatrzyć się w statywy bardziej masywne i wyższe - będą stabilniejsze w całym zakresie wysokości. Jeśli natomiast korzystacie z żarówek błyskowych i parasolek, kupcie niższe i bardziej poręczne statywy.

Statywy typu „piesek”

Ich wysokość nie przekracza kilkudziesięciu centymetrów, kosztują kilkadziesiąt złotych. Zastosowanie ogranicza się głównie do trzymania lamp, które służą do podświetlania tła.

Statywy typu "boom"

Mają ramię z przeciwwagą, które zapewnia bardziej elastyczną pracę. Lampę można ustawić bezpośrednio nad fotografowanym obiektem. Jest to najdroższy typ statywu - ceny zaczynają się od 260 zł, a kończą powyżej 1000 zł.

Modyfikatory to różnej rodzaju akcesoria nakładane na lampy w celu zmiany jej charakterystyki. Poniżej opis poszczególnych modyfikatorów, z którymi możecie mieć styczność w Waszym domowym studio. Pomijam soczewkę Fresnela, reflektor efektowy typu spot oraz parasol sferyczny, ponieważ te modyfikatory mają raczej marginalne zastosowanie w naszym domowym, niskobudżetowym studio.

Niezaprzeczalnymi zaletami parasolek są mobilność, łatwość i szybkość rozkładania oraz przede wszystkim niska cena wahająca się w granicach ok. 20-110 zł.

Biała transparentna

Najpopularniejszy rodzaj parasolki, błyskawiczny w zastosowaniu. Budowa tej parasolki powoduje, że kieruje się ją w kierunku fotografowanego obiektu, a światło z lampy przez nią przechodzi. Jej wadą jest to, że nie ukierunkowuje światła, więc jej odpowiednie ustawienie może być utrudnione. Poza tym pracując w małym pomieszczeniu, musicie liczyć się z tym, że światło będzie odbijało się od wszystkiego, co napotka na swojej drodze, utrudniając pracę.

Srebrna/złota odbijająca

Konstrukcja parasolki oraz jej nazwa wskazują na to, że parasolkę ustawia się w przeciwnym kierunku do fotografowanego obiektu. W porównaniu z białą parasolką zapewnia dużo twardsze i bardziej kontrastowe światło. W wypadku parasolek odbijających łatwiej jest zapanować nad światłem, ponieważ światło z nich nie rozchodzi się po całym pokoju. Srebrna powierzchnia nie powoduje zmian w kolorystyce światła, natomiast złota ociepla je, dając efekt zachodzącego słońca.

Biała odbijająca

Jest kompromisem między srebrną odbijającą a białą transparentną. Światło z niej jest nieco bardziej miękkie niż ze srebrnej i łatwiej nad nim zapanować niż w przypadku białej transparentnej.

Bardzo popularne narzędzie do modyfikowania światła. Ich konstrukcja powoduje, że światło kierowane jest w jedną stronę, dzięki czemu fotograf ma dużo większą kontrolę nad kierunkiem jego padania. Zdecydowanie lepiej sprawdzają się w niewielkich pomieszczeniach, w których trzeba ograniczyć odbicia. Softboxy mogą być nierozkładane, rozkładane normalnie, czyli z czterema lub ośmioma drutami, które należy wprowadzić w odpowiednie miejsca, oraz rozkładane typu „szybki montaż”, czyli takie, które rozkładane są jak parasol.

Najwygodniejszym rozwiązaniem jest oczywiście ostatni typ. Niestety, cena takiego softboxa jest około 70-100% wyższa niż jego zwykłego odpowiednika. Jeśli nie planujecie wychodzić z takim modyfikatorem w plener i macie gdzie go na co dzień trzymać, śmiało możecie wybrać wersję normalnie rozkładaną. Kupując softboxa, koniecznie zwróćcie uwagę na rodzaj jego mocowania. Większość lamp ma mocowanie typu Bowens, jeśli jednak używacie lamp z wbudowaną czaszą, rozejrzyjcie się za mocowaniem uniwersalnym. Ceny softboxów zależą od takich czynników, jak rozmiar, firma czy rodzaj rozkładania modyfikatora. Zawsze najtańsze są chińskie softboxy, których mimo wszystko można z powodzeniem używać. Softboxy dzielą się na trzy podstawowe grupy:

Stripbox

To softbox o dużej różnicy długości boków, służący głównie jako miękkie światło kontrowe lub jako podświetlenie tła przy tzw. zdjęciach White Seamless, czyli takich, w przypadku których tło za modelką/modelem jest idealnie białe. Upraszczając, charakteryzuje je to, że są wąskie i długie. Przykładowe rozmiary stripboxów to 30 x 120 cm, 40 x 180 cm.

Softbox prostokątny

Najczęściej używany, znajduje szerokie zastosowanie w zależności od wielkości i potrzeb fotografa. Najczęstsze rozmiary takich softboxów to 60 x 90 cm, 70 x 100 cm, 80 x 120 cm.

Softbox ośmiokątny

To tzw. octa, uwielbiana przez fotografów mody i beauty. Daje bardzo miękkie światło, pozostawiając naturalny refleks w oku. Często służy jako jedyne źródło światła. Rozmiar dobiera się do wielkości pomieszczenia oraz obiektu, który fotografujemy. Najpopularniejsze rozmiary to 90, 120, 150 i 180 cm.

W najbliższym czasie pojawia się druga część poradnika, w której przeczytacie o pozostałych modyfikatorach i systemach wyzwalania.