10 rzeczy, które musisz wiedzieć o umowie fotografa!

Fotografowie często korzystają z gotowych umów znalezionych w sieci.

Kiedyś podczas spotkań z fotografami porównywaliśmy swoje umowy. Każdy kopiował pasujące mu paragrafy i w ten sposób powstawała umowa-gigant chroniąca nas przed każdą ewentualnością.

Do czasu. Kiedy okazało się, że nie wszystkie ze skopiowanych punktów są zgodne z obowiązującym prawem.

Wiemy, że wielu fotografów ma kłopot ze swoją umową, dlatego postanowiliśmy porozmawiać z prawnikiem o tym co powinno znaleźć się w umowie na zdjęcia.

1. Umowa fotografa powinna zawierać szczegółowe informacje dotyczące zamówienia:

Powinniśmy w pierwszej kolejności zastanowić się, czy taka umowa ustala wszystko, co dla stron jest ważne. Czy dobrze oddane są obowiązki stron? Czy dokładnie wiemy co jest zamawiane? Czy wiemy co wolno fotografom, a o co powinni zadbać zamawiający?

2. Nie każda umowa pasuje do każdego zlecenia:

Nie ma nic złego w korzystaniu z internetowych gotowców, jednak trzeba zawsze mieć na uwadze, że nie wiemy dla kogo, w jakich okolicznościach i kiedy one powstawały. Umowa, która jest wyśmienita dla jednego fotografa może się okazać zupełnie nieprzydatna dla innego.

3. Uważaj na zmiany w prawie – umowa powinna być „na czasie”:

Pamiętajmy, że przepisy często się zmieniają. Fotografów obejmują przepisy wielu ustaw, a zmiana przepisów może spowodować, że dobrze przygotowana umowa sprzed kilku lat obecnie będzie nieaktualna. Przykładem może być chociażby zmiana przepisów dotyczących praw konsumentów pod koniec 2014 r.

4. Najważniejsze elementy umowy:

*• określenie stron (imiona, nazwiska, adresy, numery identyfikacyjne),

• ustalenie przedmiotu umowy i terminu jego wykonania,

• uzgodnienie warunków rozliczenia.

• obowiązki stron w czasie wykonywania umowy,

• prawa autorskie do zdjęć,

• prawa do wizerunku osób uwiecznionych na zdjęciach,

• reakcję na losowe wypadki

• postępowanie w przypadku powstania sporu pomiędzy stronami.*

5. Pamiętaj o konsumencie i jego prawach:

Zawodowy fotograf powinien przede wszystkim pamiętać, że występuje on jako przedsiębiorca w relacji z konsumentem. To oznacza, że istnieje szereg regulacji prawnych, które klienta chronią, np. przed szczególnie niekorzystnymi dla klienta postanowieniami umownymi (tzw. klauzule niedozwolone) lub dają mu pewne uprawnienia (np. prawo do odstąpienia od takiej umowy w 14-to dniowym terminie po jej zawarciu w przypadku umów zawieranych na odległość). Bardzo ważne jest, by klient został dobrze poinformowany o swoich prawach i obowiązkach wynikających z umowy.

6. Zadatek czy zaliczka?

*Zaliczka jest po prostu wcześniejszą zapłatą części ceny, która po wykonaniu umowy będzie zaliczona na poczet płatności, a w przypadku niedojścia umowy do skutku – powinna być, co do zasady, zwrócona.

Zaliczka w rzeczywistości w żaden sposób nie zabezpiecza wykonania umowy. Taką funkcję ma właśnie zadatek.*

*Polega on na tym, że klient wpłaca pewną przedpłatę, która przepada, gdy do wykonania umowy nie dojdzie z przyczyn leżących po stronie klienta. Jeżeli do wykonania umowy nie dojdzie z przyczyn leżących po stronie fotografa, zadatek będzie podlegał zwrotowi w podwójnej wysokości. Dzięki zadatkowi każda ze stron umowy ma zabezpieczenie, na wypadek gdyby z powodu drugiej strony do wykonania umowy nie doszło.

W branży ślubnej zadatek jest znacznie częściej spotykany. Jest to zrozumiałe, bowiem w większości przypadków obu stronom umowy bardzo zależy, żeby do wykonania umowy doszło.*

7. Zmiana ustaleń umowy, co robić?

*Bardzo często umowy zawierają postanowienie, zgodnie z którym „wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności” lub podobne. Takie postanowienie komplikuje możliwość modyfikacji umowy w inny sposób, jak tylko w formie pisemnej. Dlatego warto przewidzieć w umowie które kwestie wymagają podpisania tzw. aneksu do umowy, a które można modyfikować na przykład poprzez korespondencję e-mail na wskazane w umowie adresy.

Jeżeli umowa w żaden sposób nie reguluje kwestii zmian w umowie, nie ma przeciwwskazań do dokonania zmiany ustaleń za pośrednictwem e-mail. Warto jednak zadbać o to, by obie strony miały świadomość dokonanych zmian w umowie. Jeżeli pewnych ustaleń dokonujemy ustnie, to ustalenia ustne powinny być potwierdzone e-mailem. Warto też uzyskać potwierdzenie otrzymania i zapoznania się z korespondencją e-mailową zmieniającą treść umowy.*

8. Umowa może być zapisana na barowej serwetce

Nie ma potrzeby, by umowy były pisane sformalizowanym, sztywnym prawniczym językiem. Obowiązuje nas swoboda umów, a więc każda forma wyrażenia woli jest dopuszczalna – można zawrzeć umowę ustnie, można ją zapisać na barowej serwetce prostymi słowami.

9. Czy zgoda na rozpowszechnianie wizerunku musi być zapisana w umowie?

Zgoda na rozpowszechnienie wizerunku nie musi być wyrażona w żaden szczególny sposób, w szczególności – nie musi być złożona w formie pisemnej. Z drugiej strony warto zadbać, by była udzielona w taki sposób, żeby później można było wykazać jej udzielenie. Nie ma przeciwwskazań, by taki dowód polegał na zeznaniach świadków, jednakże najlepsze są takie dowody, które jednoznacznie potwierdzają wyrażenie zgody (np. podpis, nagranie, mail, sms).

10. Za co klient może pozwać fotografa?

*Fotografowie odpowiadają przede wszystkim za to, czy zdjęcia i inne dzieła zostały wykonane zgodnie z umową. Czy jest ich odpowiednia ilość? Czy odpowiadają specyfikacjom klienta? Czy zrobione zostały zdjęcia umówionych zdarzeń? Czy są w odpowiedniej jakości obrazu? Jeżeli tak, to klientowi ciężko będzie udowodnić, że fotograf swojej pracy nie wykonał tak jak trzeba – nawet jeżeli zdjęcia się klientowi nie podobają.

Jeżeli zdjęcia odbiegają od standardów wyznaczonych przez portfolio, to należy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy nie wynikało to z np. warunków atmosferycznych lub złego oświetlenia, czyli rzeczy na które fotograf nie miał wpływu. W takiej sytuacji również nie ma mowy o niewłaściwym wykonaniu umowy.*

Jak widać istnieje sporo zagadnień, na które trzeba zwrócić uwagę. Nawet jeśli macie umowę, która jest w użyciu od kilku lat, polecamy skonsultować się z prawnikiem by być pewnym, że wszystkie zapisy są zgodne z obowiązującym prawem.