Filmowanie lustrzankami – jaki aparat wybrać? [poradnik]

Kilku czytelników pierwszej części poradnika zwróciło uwagę, że filmy można kręcić nie tylko za pomocą Canona i Nikona, a wbrew temu, co napisałem we wstępie, lustrzanki niektórych firm mają stabilizację. To prawda. Film można nagrać nawet kompaktem. Jednak do pracy potrzebuję aparatu, który nagrywa obraz w pełnej jakości HD (1080p), a co nawet ważniejsze - daje mi pełną kontrolę nad manualnymi ustawieniami przysłony, migawki i czułości ISO. To samo dotyczy ostrości. Nie wszystkie aparaty spełniają te wymagania. Który z nich wybrać?

Kilku czytelników pierwszej części poradnika zwróciło uwagę, że filmy można kręcić nie tylko za pomocą Canona i Nikona, a wbrew temu, co napisałem we wstępie, lustrzanki niektórych firm mają stabilizację. To prawda. Film można nagrać nawet kompaktem. Jednak do pracy potrzebuję aparatu, który nagrywa obraz w pełnej jakości HD (1080p), a co nawet ważniejsze - daje mi pełną kontrolę nad manualnymi ustawieniami przysłony, migawki i czułości ISO. To samo dotyczy ostrości. Nie wszystkie aparaty spełniają te wymagania. Który z nich wybrać?

Wykluczam jakiekolwiek posiłkowanie się trybem auto. Nie wyobrażam sobie filmu, w którym obraz faluje - rozjaśnia się lub ściemnia ze względu na światło (w opcji auto zmienia się wówczas ISO, przysłona i migawka). Nie przemawia do mnie nawet argument stabilizacji w lustrzankach Pentax, Olympus czy Sony. Nawet pracując z kamerami, nie używam autofocusa. Taka opcja może się ewentualnie przydać np. podczas pracy ze steadicamem.

Oto przykład pracy autofocusa w najnowszym aparacie Lumixa - modelu GH2:

Lumix GH2 test autofocus from Lajoux Valentine on Vimeo.

Niestety nie jest on zadawalający.

Staram się, żeby widz, oglądając moje filmy czy krótkie filmiki, zapomniał o całej technice, aparatach, steadicamach, sliderach itd. Przede wszystkim ma wejść w świat, który mu przedstawiam, a sprzęt ma w tym pomóc. Nie może widzieć technicznych niedoróbek albo przynajmniej powinien dostrzegać ich jak najmniej.

Filmowanie lustrzankami – czy warto i jak zacząć? [poradnik]

Swój wybór lustrzanek do poniższej prezentacji ograniczam więc do najpopularniejszych produktów firm Canon, Panasonic Lumix i Nikon, właśnie dlatego, że te aparaty pozwalają na największą kontrolę nad obrazem. Nie ma jednak idealngo sprzętu. Każdy ma plusy i minusy. Na nich się głównie skupię, gdyż dokładne inne opisy techniczne można bez problemów znaleźć w Sieci.

Aparaty różnią się między sobą m.in. wielkością matrycy i od tego opisu zacznijmy. Będziemy się do tych oznaczeń odnosić w dalszej części. Im większa matryca, tym m.in. możliwość uzyskania płytszej głębi ostrości.

Z ankiety, którą przeprowadziłem na filmcyfrowy.blogspot.com, wynika, że wśród filmujących lustrzankami najwięcej jest użytkowników Canona. Dlatego od tej firmy zaczniemy.

[plus] matryca pełnoklatkowa (35 mm)

[plus] płytka głębia ostrości

[plus] bardzo czuła na światło

[plus] manualna kontrola dźwięku

[plus] solidna konstrukcja

[minus] obniżona jakość sygnału poprzez wyjście HDMI (480p)

[minus] na przenośnych monitorach obraz nie wypełnia całego ekranu, kilkusekundowe zawieszenie po wciśnięciu REC w trybie monitora HDMI (lag)

[minus] brak opcji 50fps/60fps – nie można nagrać slow motion

[minus] brak ostrzeżenia o przegrzewaniu się matrycy, najpierw pojawiają się dropy na obrazie, a potem aparat sam się wyłącza

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] podobno największy efekt rolling shutter

[minus] konieczność kupowania droższych obiektywów pod pełną klatkę, inaczej obraz będzie winietował

[minus] brak wysuwanego LCD

[minus] 12[minus]minutowy limit nagrania

Beautiful.Lie from Camille Marotte on Vimeo.

Uwaga! Możliwość zainstalowania nieoficjalnego firmware, który włącza dodatkowe opcje, m.in. zebra, różne rozmiary kaszety, wskaźniki audio na ekranie. Więcej informacji tutaj.

[plus] bardzo dobra czułość na na światło

[plus] opcja 50p i 60p w jakości 720p

[plus] dobra jakość podglądu przez wyjście HDMI

[plus] najlepiej radzi sobie z efektem rollig shutter

[minus] wysoka cena

[minus] ciężar

[minus] matryca APS[minus]H czyli crop 1.3x

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] brak manualnej kontroli nad dźwiękiem

[minus] 12[minus]minutowy limit nagrania

Prague: Canon 1DMKIV from Philip Bloom on Vimeo.

[plus] opcje wideo: 24p, 25p, 30p przy 1080p oraz 50p i 60p przy 720p (możliwość slow motion)

[plus] wyjście HDMI w jakości 1080i

[plus] tańsze obiektywy

[plus] solidna konstrukcja

[minus] brak manualnej kontroli nad dźwiękiem (kolejne firmware tego nie korygują)

[minus] matryca APS[minus]C – 1.6x mniejsza od klatki 35 mm

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] brak wysuwanego LCD

[minus] 12[minus]minutowy limit nagrania

Mayfair from Londonmark Films on Vimeo.

[plus] opcje wideo: 24p, 25p, 30p przy 1080p oraz 50p i 60p przy 720p (możliwość slow motion)

[plus] tańsze obiektywy

[plus] mniejsza waga niż w 5D Mark II i7D

[plus] cena

[minus] obniżona jakość sygnału poprzez wyjście HDMI (480p)

[minus] brak wysuwanego LCD

[minus] brak górnego wyświetlacza

[minus] brak osobnych pokręteł regulujących przysłonę i migawkę

[minus] matryca APS[minus]C – 1.6x mniejsza od klatki 35mm

[minus] inne baterie niż w 5D Mark II i 7D

[minus] plastikowa obudowa (lepiej nie biegać z aparatem w deszczu)

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] brak manualnej kontroli nad dźwiękiem

[minus] brak możliwości ręcznego ustawienia wartości White Balance jak np. w 5DmkII oraz 7D

[minus] 12[minus]minutowy limit nagrania

Uwaga! Od kilku dni dostępny jest nieoficjalny firmware Magic Latern dla tej wersji Canona, dzięki któremu otrzymujemy dodatkowe opcje - więcej tutaj.

Przykładowy film zrealizowany na Canonie 550D:

[block position="inside"]1476[/block]

The Bridge - An Encounter from Marlon Torres on Vimeo.

[plus] wysuwany LCD

[plus] tańsze obiektywy

[plus] manualna kontrola dźwięku

[plus] najmniej podatny na przegrzanie matrycy

[minus] matryca APS[minus]C – 1.6x mniejsza od klatki 35mm

[minus] plastikowa obudowa

[minus] obniżona jakość sygnału poprzez wyjście HDMI

[minus] 12[minus]minutowy limit nagrania

[plus] pełna klatka

[plus] niezwykła czułość na światło

[minus] wysoka cena

[minus] opcja wideo tylko w jakości 720p i 24p

[minus] brak manualnej kontroli nad dźwiękiem

[minus] słaba jakość podglądu przez wyjście HDMI

[minus] 5[minus]minutowy limit nagrywania

[plus] dobra jakość na wyjściu HDMI

[plus] autofocus

[plus] 20[minus]minutowy limit nagrywania

[plus] dwa sloty na karty SD

[plus] cena

[minus] pełne HD tylko w opcji 24p

[minus] słaby bitrates

[minus] brak możliwości nagrywania w 50p/60p

[minus] matryca APS[minus]C – 1.5x mniejsza od klatki 35 mm

Aparat ten nie jest co prawda lustrzanką, ale nie jest też kompaktem. Oferuje za to manualne opcje w trybie wideo.

Cena: od 2800 zł

Plusy:

[plus] wysuwany LCD

[plus] możliwość podpięcia szerokiej gamy obiektywów

[plus] opcja 50p – slow motion w jakości 720p

[plus] autofocus

[plus] małe gabaryty

[plus] cena

[plus] nie przegrzewa się

[plus] stabilizacja obrazu

[plus] 30[minus]minutowy limit nagrywania (wersja amerykańska bez żadnych limitów)

[plus] możliwość wgrania oprogramowania, które zdecydowanie zwiększa atrakcyjność tego aparatu (czytaj poniżej)

[minus] kiepska jakość kodeka AVCHD

[minus] matryca 1,9x

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] słabsza jakość na wyjściu HDMI

[minus] słabsza czułość na światło w porównaniu z innymi aparatami

UWAGA!!

Istnieje możliwość wgrania nieoficjalnego firmware, który pozwala na nagrywanie filmów 1080p w kodeku MJPEG z szybkością 50 Mbit oraz 32 Mbit AVCHD. Oznacza to mniejszą kompresję, mniej szumów i więcej szczegółów. Więcej informacji tutaj.

(jeszcze niedostępny w sprzedaży)

[plus] czyste wyjście HDMI – bez informacji graficznych

[plus] crop 1:1 – można powiększyć obraz prawdopodobnie bez straty jakości

[plus] informacja o poziomach audio podczas nagrywania

[plus] dobra czułość na światło

[plus] niewielki efekt moire i rolling shutter

[plus] dobry autofocus

[plus] 30[minus]minutowy limi nagrywania (wersja amrykańska bez żadnych limitów)

[minus] matryca 1,9x

[minus] brak wyjścia słuchawkowego

[minus] brak opcji 25p

Który z tych aparatów jest najlepszy do filmowania? Chyba nie ma takiego. Każdy musi dokonać wyboru sam, biorąc pod uwagę wiele czynników, które wymieniłem powyżej, a także kwestię zastosowania – inny aparat kupię do filmowania rodziny, inny do reklam, a jeszcze inny do filmowania długich wywiadów.

Ja pracuję na dwóch aparatach: Canon 5D Mark II i Canon 7D. Jeśli podczas intensywnej pracy zagrzeję matrycę np. w piątce, to mogę ją odłożyć, by się chłodziła, a zdjęcia robić na siódemce. Jeśli w pomieszczeniu jest ciemno, to w ruch idzie 5DmkII, bo jest czulszy.

Niezbędny jest szeroki kąt? Znowu piątka, bo ma pełną klatkę. Natomiast matryca APS-C w 7D przydaje się do zdjęć z „długiej lufy“ - canonowski obiektyw zoom 70-200 mm w tym aparacie staje się 112-320 mm. Slow motion, wiadomo, też na siódemce, bo piątka nie oferuje takiej możliwości. Niestety nie można mieć wszystkiego w jednym aparacie. Szkoda.

Tomasz Wolski - absolwent Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie. To jeden z najbardziej utalentowanych polskich reżyserów młodego pokolenia. Autor nagradzanych w Polsce i za granicą filmów dokumentalnych: ?Cisza?, Klinika?, ?Złota rybka?, ?Aktorzy?, ?Szczęściarze?, H2O?, Pomału?. Aktualnie pracuje nad dwoma pełnometrażowymi filmami dokumentalnymi, w których zamiast kamery używa aparatu fotograficznego. Autor blogu filmcyfrowy.blogspot.com, na którym publikuje recenzje, prezentacje i testy akcesoriów DSLR oraz newsy ze świata kamer i aparatów. Gościnnie jest także blogerem Fotoblogii i ekspertem, który pokaże Wam krok po korku, jak zająć się nagrywaniem filmów lustrzankami cyfrowymi. Więcej informacji o Tomaszu Wolskim znajdziecie na jego stronie www.tomaszwolski.com.