Kiedyś te zakłady produkowały polskie czołgi i nie tylko. Teraz pozostała po nich ruina

W fabryce Ursus produkowano maszyny rolnicze, ciągniki a wcześniej nawet samochody i czołgi. Wielka fabryka zatrudniała prawie 30 tys. osób, a każdego roku wypuszczała na rynek 50 tys. pojazdów. Niestety warszawskie zakłady Ursusa zostały zamknięte.

Początki fabryki Ursus sięgają roku 1893, kiedy to trzech inżynierów Ludwik Rossman, Kazimierz Matecki, Emil Schonfeld oraz czterech przedsiębiorców Stanisław Rostkowski, Aleksander Radzikowski, Ludwik Fijałkowski i Karol Strassburger, postanowiło utworzyć Fabrykę Armatur. Urządzenia były dostarczane do przedstawicieli przemysłu gorzelniczego, spożywczego i cukrowniczego. Założenie tej firmy nie byłoby możliwe, gdyby nie posagi siedmiu córek, którymi dysponowali przedsiębiorcy. Stąd początkowym znakiem charakterystycznym Armatury było P7P, czyli Posag 7 Panien. Ulica o tej nazwie do dziś istnieje w Warszawie.

Kilka lat po utworzeniu fabryki armatur, właściciele postanowili rozszerzyć swoją działalność, uruchamiając produkcję silników spalinowych od 5 KM. Szukano nowej nazwy, która kojarzyłaby się z mocą. Zainspirowano się wtedy twórczością Henryka Sienkiewicza i jego powieścią Quo Vadis, Ursus to wielki i silny wojownik (łac. niedźwiedź). To właśnie ta postać stała się hasłem rozpoznawczym słynnej fabryki. Silniki spalinowe wytwarzane w fabryce Ursusa cieszyły się bardzo dużą popularnością, najczęściej trafiały do Rosji.

W 1915 r. podjęto próbę skonstruowania ciągnika rolniczego pod kierownictwem polskiego profesora Karola Taylora, w wyniku czego w 1918 powstał prototyp. W 1922 z fabryki o nowej nazwie Fabryka Silników i Traktorów URSUS – S.A. wyjechały pierwsze traktory z 2-cylindrowym silnikiem naftowym o mocy 25 KM. W późniejszych latach celem produkcji Ursusa stały się samochody osobowe i ciężarowe.

W latach 1930 – 1939 w zakładach powstało ponad 700 czołgów i tankietek, ponad 1000 samochodów URSUS oraz samochodów i autobusów Saurer, około 1500 motocykli Sokół 1000 i Sokół 600 dla wojska i około 1000 na rynek cywilny, a ponadto silniki lotnicze, stacjonarne i dla rolnictwa.

30 kwietnia 1947 roku wyprodukowano pierwszy po wojnie traktor typu Ursus, a już w 1953 roku wyprodukowano ich 20 tys. Zakłady Ursusa rozwijały się w bardzo szybkim tempie. Od 1972 r. funkcjonowało Zrzeszenie Przemysłu Ciągnikowego Ursus holding, w skład którego wchodziła nie tylko warszawska fabryka, ale także m.in. zakłady w Gorzowie, czy Chełmnie. Wyprawa Ursusem C-355, w ramach promocji polskich ciągników, do Kuwejtu przez Liban oraz Irak pokonała 14 tysięcy km. Maszyny Ursusa były nagradzane na polskich i zagranicznych targach.

Obecnie teren pofabryczny w zdecydowanej części jest nadal niezagospodarowany, Większość hal została już wyburzona, część budynków Ursusa rozebrano, wydzierżawiono lub sprzedano. Przechadzając się po terenie, można jeszcze natknąć się na pozostałości wyposażenia po byłych zakładach. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje dla niego funkcję mieszkaniową i usługową. To duża szansa na rozwój tej części dzielnicy.

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że dzięki wsparciu spółki Ursus S.A, w latach 2002–2007 grupa polskich podróżników podróżowała traktorem (Ursus 6014) po bezdrożach Ameryki Południowej, łącznie ponad 20 000 kilometrów.