„Nigdy nie powinno się zapominać, że fotografia opublikowana raz może stać się kiedyś wizytówką” - rozmowa z Filipem Wolakiem, laureatem SWPA 2016

W swojej twórczości połączył dwie pasje – miłość do latania oraz fotografię. Dzięki temu udało mu się stworzyć wiele unikatowych prac o minimalistycznym wyrazie. Jedna z nich zwyciężyła w kategorii architektura w największym konkursie fotograficznym świata - Sony World Photography Awards 2016. Autor tej fotografii - Filip Wolak - opowiedział nam o jej powstaniu, a także swojej twórczości.

Filip Wolak: Zdjęcie zostało zrobione z samolotu Cessna 172 – małej, 4-osobowej awionetki, której jedną z wielu zalet jest to, że pozwala na lot z otwartym oknem. Najczęściej wykonanie wygląda tak, że latam w poszukiwaniu obiektów, obserwując jednocześnie kąt cieni, zachmurzenie i podobne.

Następnie krążę nad obiektem z otwartym oknem i staram się fotografować przy dość sporym przechyleniu tak, aby obiekt znalazł się bezpośrednio na linii obiektywu. Daje mi to wyobrażenie na temat tego, pod jakim kątem obiekt wygląda najciekawiej. Ta technika jest częściowo efektywna – najczęściej po wyborze kąta odlatuję i planuję przelot w linii prostej już bezpośrednio nad obiektem z aparatem za oknem celując pionowo w dół. Po którymś podejściu, z serii 20-30 zdjęć, jest szansa, że jedno jest fajne.

Metoda ta jest ekstremalna. Wiatr wieje z prędkością około 140 kilometrów na godzinę (latam najwolniej jak się da), jest zimno i towarzyszy temu straszny huk. Mam zamiar zainwestować w sprzęt, który usprawni samą technikę fotografowania – będzie on zamontowany bezpośrednio pod skrzydłem, a podgląd kadru będę miał w kokpicie. To już będzie „to”!

Przeważnie używam Nikona D810 ze stałką 50 mm f/1.4 D. Czasem jest to D4, ale wtedy brakuje mi tej rozdzielczości. Technicznie – muszę używać czasów w okolicach 1/1000 sekundy, ponieważ jestem w ciągłym ruchu.

Na początku fotografia była dodatkiem do innych zainteresowań. Pierwszy „poważny” aparat, którym był Nikon D70, kupiłem po to, by dokumentować moje pierwsze lotnicze podbije pod koniec 2005 roku. Później zacząłem zabierać aparat ze sobą prawie wszędzie – na ulicę, koncerty, imprezy, podróże...

Moje zainteresowanie sceną muzyczną i jej fotografowanie stosunkowo przyniosło lokalny rozgłos i efekty komercyjne. W 2010 poświęciłem się fotografii w pełni zawodowo. Po otrzymaniu nagrody w konkursie magazynu PDN, zacząłem pracować do Time Out New York, gdzie doszlifowałem technikę. Robiłem wszystko – koncerty, imprezy, portrety, wnętrza, jedzenie aż po fotografię dokumentalną i porady.

Ta współpraca zaowocowała pozyskaniem kolejnych dużych klientów, jak największe muzea Nowego Jorku: The Met, Guggenheim i Whitney, dla których wykonuję dużo projektów. Śmieję się zawsze, że moje prace wiszą w Guggenheimie – wielki plakat zaprasza do użycia materiałów audio, a w Metropolitanie moje zdjęcia ilustrują przewodniki dla gości.

Fotografię kocham za jej nieobliczalność. Jest coś magicznego w możliwości uchwycenia momentu, zatrzymania czasu na wieczność. Nasza pamięć, no przynajmniej moja, to obrazy – chwilowe epizodu bardziej przypominające zdjęcia, niż filmy krótkometrażowe.

Zastanawiająca jest przyszłość samego medium – jego dostępność zrobiła wiele dobrego dla świata – otworzyła drzwi wielu profesjonalistom, albo zapaleńcom jak ja oraz kompletnym amatorom – mam na myśli tutaj ikony współczesnej popkultury.

Jestem zażenowany tym, że dobrzy fotografowie mają kilka tysięcy obserwujących w mediach społecznościowych, a panie z dużymi pupami tysiąckroć więcej. Ten trend jest chyba nie do zatrzymania – agencje reklamowe chętniej pracują ze średniej jakości fotografami mającymi większy „fejm”, niż z dobrymi fotografami.

Czasy ogromnych kampanii z jednym dużym zdjęciem i wielotysięcznym budżetem powoli się kończą. Coraz więcej jest profesjonalnych wydawnictw, w których zdjęcia nie przyciągają, a straszą. Na rynku pojawia się wielu „fotografów”, którzy robią to nie z pasji, a dlatego, że jest „łatwe”, a przynajmniej tak im się wydaje.

Na szczęście są jeszcze ci, którym na tym zależy. Nigdy nie powinno się zapominać, że fotografia opublikowana raz może stać się kiedyś wizytówką. Niech to zdjęcie będzie możliwie najlepsze dla danej chwili.

Mimo wszystko patrzę na współczesną fotografię z nadzieją, ale nie wiem jak rynek będzie wyglądał za 10 lat.

Istotne jest to, aby pracować nad sobą, nad własnymi projektami i starać się być jak najbardziej unikalnym – poszukiwać nowego spojrzenia, patrzeć w serce i wspomagać to umysłem. Przede wszystkim trzeba jednak ciężko i konsekwentnie pracować. Nie wolno się poddawać w chwilach słabości, bo to one często pomagają stworzyć coś wyjątkowego. Nie należy też dbać o to, co myślą inni – warto mieć swoich zaufanych mentorów i przyjaciół, bo wsparcie jest bardzo ważne.

Ważna jest też wrażliwość samego fotografa – to ona decyduje o talencie. Technika, jako umiejętność operowania sprzętem, jest dopełnieniem talentu.

Moim marzeniem jest porzucenie fotografii komercyjnej i poświęcenie się tylko projektom autorskim. Chcę rozwijać się w dziedzinie fotografii lotniczej – Ziemia jest ogromna, a temat jest na wyciągnięcie ręki. Oczywiście jest to dość drogie, więc z tym ostrożnie.

Oprócz latania, pasjonują mnie ludzie – ich „naturalność”. Emocje to magiczne łącze, które tworzy się między nami podczas robienia zdjęć. Fotografia jest sposobem wyrażania swoich uczuć – zależnie od mojego nastroju danego dnia mogą powstać różne zdjęcia. Podróże są najlepszym tłem dla historii, bo pozwalają spojrzeć na wszystko świeżym okiem. Czasem pracuję w studio – jedzenie, koktajle, produkty – ale nic nie zastąpi satysfakcji, jaką daje „ten moment” podczas pracy z ludźmi.

Mam w planach kilka projektów studyjnych i ulicznych. Będzie w nich potrzebna aranżacja i zaangażowanie ludzi. O tym jeszcze nie chcę dokładnie mówić. Jak już będzie coś do pokazania – na pewno dam znać.