Skąd się bierze wyjątkowość Avedona?

Skąd się bierze wyjątkowość Avedona?14.03.2012 15:10
Michał Massa Mąsior

Richard Avedon to według wielu rankingów jeden z najwspanialszych fotografów XX w. Słynącemu z genialnych portretów, najsłynniejszych zdjęć mody, a także dokumentów artyście przypisuje się znaczący wpływ na bieg historii Ameryki. To on wyznaczył kierunek sztuce fotografowania mody. Co sprawiło, że tak wielkim artystą był?

Jak świat długi i szeroki zawsze zawody artystyczne były bliższe osobom majętnym. Avedon pochodził z rodziny zamożnej, nie musiał się martwić o swój byt i to na pewno ułatwiło mu pracę. Nie gwarantowało jednak sukcesu, a przecież bardzo szybko zaskarbił sobie uznanie decydentów z największych magazynów mody. Już w wieku 22 lat związał się z "Harper's Bazaar".

Niezaprzeczalny jest także fakt, iż praca w Nowym Jorku daje dużo większe możliwości i sławę, która wybiega daleko poza granice Manhattanu. Niemniej jednak Dick, bo tak o nim mówili znajomi, moim zdaniem miał kilka zalet, których wielu wielkim brak.

Doskonały kontakt z modelem

Ludzie, którym dane było odwiedzić studio Avedona na 58. ulicy, zgodnie twierdzą, że nikt nie miał tak doskonałego kontaktu z modelami jak on. Zaczynał od dostosowania muzyki do gustu osoby fotografowanej. Starał się, aby każdy z zaproszonych do studia czuł się bardzo komfortowo. Ludzie Dicka stawali się automatycznie jego przyjaciółmi. Kiedy jakiś czas temu pisałem o Wojciechu Plewińskim – polskim Avedonie, zaznaczałem, że kiedy mówi o swoich zdjęciach, wyczuwalny jest jego emocjonalny związek z fotografowanymi ludźmi. Avedon pracował w bardzo podobny sposób.

The Richard Avedon Foundation, Veruschka with Richard Avedon, dress by Kimberly, New York, January 1967 ("New York Times", 13.05.2009)
The Richard Avedon Foundation, Veruschka with Richard Avedon, dress by Kimberly, New York, January 1967 ("New York Times", 13.05.2009)

Jedna z najsłynniejszych modelek XX w. – Twiggy, przed obiektywem Avedona znalazła się po raz pierwszy, gdy miała zaledwie 17 lat. Tak młoda modelka potrzebuje dobrego psychologa, żeby ją przekonać do pracy przed obiektywem. Jedna z osób związanych z Avedonem powiedziała raz o nim: "Spotkałeś kiedykolwiek Dicka? On zawsze podskakiwał". Niektórzy nawet twierdzili, że fotografując ludzi, pokazywał siebie, bo potrafił ich namówić do zachowań charakterystycznych dla niego samego.

Uchwycić chwilę czy wykonać klasyczny portret?

Portreciści fotografują albo klasycznie, albo szukają chwili - Bressonowskiego właściwego momentu. Avedonowi, jako jednemu z niewielu, udawało się robić jedno i drugie na raz. Na pierwszy rzut oka jego portrety wyglądają bardzo formalnie, ale widać w nich coś więcej niż tylko kształt twarzy. Dynamika jego kadrów jest niesamowita. Podobnie jest w przypadku jego zdjęć mody - nie pokazują samej kreacji, modelki nie są jedynie wieszakami dla drogich tkanin.

Richard Avedon wyprowadził fotografię mody ze studia w plener. W miejsca, gdzie można było dać jej więcej wyrazu. Niezaprzeczalnie także i kadry studyjne Avedona były mocno dynamiczne. Zobaczcie poniżej, jak pracował jako portrecista:

Piękno było dla niego czymś więcej

Często spotykam się z opinią, że piękne kobiety osiadają na laurach ze względu na swoją urodę. Nienaganny wygląd jest darem mocno ułatwiającym życie, bywa jednak zgubny. Avedon uważał, iż kobiece piękno zawiera element tragiczny. Wynikało to zapewne z jego doświadczeń życiowych. Matka Avedona ciągle powtarzała jego siostrze, że ta dzięki swej urodzie nie musi nawet otwierać buzi. Kurator wystawy Avedon Fashion 1944-2000  - Carol Squiers -  twierdziła, że artysta był przekonany, jakoby uroda miała moc zubożania duszy. Dlatego nie pokazywał jej w sposób oczywisty.

Fotografia Avedona była kompletna

Avedon był jednym z najbardziej kompletnych fotografów, jakich znam. Jeszcze niedawno uważałem, że nie można się specjalizować w różnych dziedzinach fotografii. Dzisiaj odrobinę zmieniam swoje zdanie. Uważam, że aby zostać dobrym fotografem mody, nie powinno zajmować się jedynie modą. To ogranicza.

Avedon głównie portretował i fotografował modę, ale znane są także jego kadry z wojny w Wietnamie. Powszechne jest zdanie krytyków, że u niego nie ma granicy pomiędzy portretami a fotografią mody. To, w jaki sposób mistrz widział jedno i drugie, to pewien rodzaj kontinuum. Zapraszam Was do przestudiowania jego zdjęć.

Pełna kontrola całego procesu fotograficznego

Artysta musi mieć wpływ na cały proces twórczy. Avedon dokładnie nadzorował także dalsze prace. Począwszy od postprodukcji, która wykonywana była dokładnie według jego przepisu...

Richard Avedon, Evidence 1944-1994 , Random House, 1994, s. 86: “Detail of Avedon’s instruction to the printer”
Richard Avedon, Evidence 1944-1994 , Random House, 1994, s. 86: “Detail of Avedon’s instruction to the printer”

... a na doborze i układzie zdjęć w magazynie skończywszy. Zdarzało mu się nawet projektować okładki magazynów.

Richard Avedon, "Harper's Bazaar", kwiecień 1965 r.
Richard Avedon, "Harper's Bazaar", kwiecień 1965 r.

Richard Avedon miał także niesamowicie ciekawe podejście do tego, co robił. Dokument „Darknness and Light“ doskonale pokazuje tego niezwykłego człowieka.

Wielka ikona fotografii wypowiedziała kiedyś takie zdanie:

"All photographs are accurate. None of them is the truth." [Wszystkie zdjęcia są prawidłowe. Żadne nie jest prawdą.]

Niech ten cytat będzie podsumowaniem twórczości Avedona, choć można by go odnieść do wielu innych fotografów.



Szanowna Użytkowniczko! Szanowny Użytkowniku!
×
Aby dalej móc dostarczać coraz lepsze materiały redakcyjne i udostępniać coraz lepsze usługi, potrzebujemy zgody na dopasowanie treści marketingowych do Twojego zachowania. Twoje dane są u nas bezpieczne, a zgodę możesz wycofać w każdej chwili na podstronie polityka prywatności.

Kliknij "PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub na symbol "X" w górnym rogu tej planszy, jeżeli zgadzasz się na przetwarzanie przez Wirtualną Polskę i naszych Zaufanych Partnerów Twoich danych osobowych, zbieranych w ramach korzystania przez Ciebie z usług, portali i serwisów internetowych Wirtualnej Polski (w tym danych zapisywanych w plikach cookies) w celach marketingowych realizowanych na zlecenie naszych Zaufanych Partnerów. Jeśli nie zgadzasz się na przetwarzanie Twoich danych osobowych skorzystaj z ustawień w polityce prywatności. Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać zmieniając ustawienia w polityce prywatności (w której znajdziesz odpowiedzi na wszystkie pytania związane z przetwarzaniem Twoich danych osobowych).

Od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (określane jako "RODO"). W związku z tym chcielibyśmy poinformować o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich odbywa się to po dniu 25 maja 2018 roku.

Kto będzie administratorem Twoich danych?

Administratorami Twoich danych będzie Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, oraz pozostałe spółki z grupy Wirtualna Polska, jak również nasi Zaufani Partnerzy, z którymi stale współpracujemy. Szczegółowe informacje dotyczące administratorów znajdują się w polityce prywatności.

O jakich danych mówimy?

Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, portali i serwisów internetowych udostępnianych przez Wirtualną Polskę, w tym zapisywanych w plikach cookies, które są instalowane na naszych stronach przez Wirtualną Polskę oraz naszych Zaufanych Partnerów.

Dlaczego chcemy przetwarzać Twoje dane?

Przetwarzamy je dostarczać coraz lepsze materiały redakcyjne, dopasować ich tematykę do Twoich zainteresowań, tworzyć portale i serwisy internetowe, z których będziesz korzystać z przyjemnością, zapewniać większe bezpieczeństwo usług, udoskonalać nasze usługi i maksymalnie dopasować je do Twoich zainteresowań, pokazywać reklamy dopasowane do Twoich potrzeb. Szczegółowe informacje dotyczące celów przetwarzania Twoich danych znajdują się w polityce prywatności.

Komu możemy przekazać dane?

Twoje dane możemy przekazywać podmiotom przetwarzającym je na nasze zlecenie oraz podmiotom uprawnionym do uzyskania danych na podstawie obowiązującego prawa – oczywiście tylko, gdy wystąpią z żądaniem w oparciu o stosowną podstawę prawną.

Jakie masz prawa w stosunku do Twoich danych?

Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych. Możesz wycofać zgodę na przetwarzanie, zgłosić sprzeciw oraz skorzystać z innych praw wymienionych szczegółowo w polityce prywatności.

Jakie są podstawy prawne przetwarzania Twoich danych?

Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych w celu świadczenia usług jest niezbędność do wykonania umów o ich świadczenie (tymi umowami są zazwyczaj regulaminy). Podstawą prawną przetwarzania danych w celu pomiarów statystycznych i marketingu własnego administratorów jest tzw. uzasadniony interes administratora. Przetwarzanie Twoich danych w celach marketingowych realizowanych przez Wirtualną Polskę na zlecenie Zaufanych Partnerów i bezpośrednio przez Zaufanych Partnerów będzie odbywać się na podstawie Twojej dobrowolnej zgody.