Eben Byers był znanym amerykańskim golfistą i przemysłowcem. W historii zapisał się jednak nie tylko poprzez swoje dokonania sportowe, ale również przez mrożące krew w żyłach fotografie, przedstawiające jego stan po spożyciu wody z radem.
Rad odkryty przez polską noblistkę Marię Skłodowską-Curie wywołał nową modę w Stanach Zjednoczonych. Lekarze przekonywali, że pierwiastek ma zdrowotne właściwości, a biznesmeni prześcigali się w wypuszczaniu produktów zawierających jego domieszkę.
Szybko wyszło jednak na jaw, że rad prowadzi do nieodwracalnych zmian w organizmie, a w konsekwencji - do śmierci. Jedną z najbardziej znanych ofiar radowej mody był amerykański sportowiec Ebenezer McBurney Byers, znany jako Eben Byers.
Lek, który okazał się trucizną
Niezwykle uzdolniony zawodnik był absolwentem Uniwersytetu Yale. Trenował kilka dyscyplin sportu, w szczególności futbol i amatorski golf. Na początku XX w. zdobył kilka złotych medali. Mając 26 lat wygrał zawody US Amateur w golfie. Początek problemów Byersa rozpoczął się w 1927 r., gdy wracając pociągiem z meczu futbolowego, spadł z łóżka, doznając kontuzji ręki.
Lekarz, do którego się zgłosił, przepisał mu popularny wówczas lek o nazwie Radithor. W latach 20. ubiegłego wieku środek ten był powszechnie uważany przez Amerykanów za panaceum na wszelkie dolegliwości. Radithor, który stanowił roztwór radu w destylowanej wodzie, został wynaleziony i opatentowany przez Williama Johna Aloysiusa Baileya.
Producent wypuścił cudowny lek na rynek w 1918 r., znacznie wzbogacając się na jego sprzedaży. Bailey przekonywał lekarzy i firmy farmaceutyczne, że jest doktorem medycyny, jednak w rzeczywistości nigdy nie ukończył rozpoczętych przez siebie studiów na Harvardzie. Aby zwiększyć zyski, wynalazca Radithora oferował medykom 17 proc. rabatu za przepisywanie tego środka pacjentom.
Zażywanie radowej wody przez znanego w USA sportowca wydawało się być świetną reklamą. Byers pił dziennie trzy butelki Radithora, który – jak twierdził – miał szybko doprowadzić do poprawy stanu jego zdrowia. Przyjmowana przez niego dawka była znacznie większa niż zalecana przez lekarza, który przypisał mu na każdy dzień zaledwie jedną łyżeczkę.
Tragiczny koniec
Golfista nie zrezygnował z picia roztworu nawet wówczas, gdy odzyskał pełną sprawność ramienia. Spekulowano, że Radithor zwiększa również libido, co miało rzekomo wpływać na powodzenie Byersa u płci pięknej. Sportowiec chętnie polecał środek znajomym. Łącznie zażył aż 1400 butelek Radithora, zanim przestał go przyjmować w 1930 r.
Rad gromadzący się w organizmie Byersa przyczynił się do uszkodzenia narządów wewnętrznych oraz wywołał u niego ropnie w mózgu i nowotwór szczęki. W 1931 r. część żuchwy mężczyzny dosłownie się rozpadła. Podobno nie czuł nawet bólu, ponieważ rad uszkodził mu nerwy. Chirurdzy zamierzali zrekonstruować jego szczękę, ale było już za późno.
Rok później prasa donosiła już o śmierci sportowca. Ciało 51-letniego Byersa zostało pochowane w trumnie wyłożonej ołowiem, gdyż w tym czasie zaczynano już zdawać sobie sprawę ze szkodliwości radioaktywnego radu. W 1965 r. zwłoki sportowca zostały ekshumowane do badań. W tym czasie nadal wykazywały wysoki poziom promieniowania.
Sprawa Byersa zakończyła boom na Radithora i doprowadziła do upadku wielu innych leków opartych na pierwiastkach radioaktywnych. Wraz ze śmiercią sportowca wzmocniono także w USA kontrolę regulacyjną produktów farmaceutycznych.
Ponury koniec ofiary cudownego leku nie zakończył jednak kariery Baileya, który został podczas II wojny światowej kierownikiem działu elektronicznego korporacji technologicznej International Business Machines . Producent Radithora zmarł na raka pęcherza w 1949 r. Gdy 20 lat później zbadano jego ciało, okazało się, że organizm Baileya również został zniszczony przez dużą dawkę promieniowania.
