Zdjęcia, które będą naświetlane 1000 lat. Wystawa już w następnym tysiącleciu

Tysiąc lat - tyle ma trwać ekspozycja w aparatach otworkowych rozstawionych przez Jonathona Keatsa na brzegu jeziora Tahoe w Kaliforni. Artysta-filozof zaprojektował do tego eksperymentu specjalne aparaty z miedzi i złota.

Johnaton Keats jest znany z dość osobliwych dzieł na pograniczu sztuki konceptualnej i nauki. Jego instalacje naukowo-artystyczne często opierane są na eksperymentach myślowych, które mają na celu znalezienie odpowiedzi na trudne pytania natury filozoficznej. Jest twórcą pierwszego filmu pornograficznego dla roślin, maszyn sterowanych za pomocą umysłu, sprzedawał "Marsjańską wodę mineralną", odkrył jak tworzyć nowe wszechświaty za pomocą mechaniki kwantowej, sprzedawał nieruchomości w 11 wymiarach, a nawet "wyhodował" Boga w Szalce Petriego. Jak widać przedmiot zainteresowań Keatsa jest związany z szeroko rozumianym wszechświatem.

1000-letnia ekspozycja zdjęć wydaje się nie być tak szalonym pomysłem, jak niektóre z jego poprzednich dokonań. Projekt ma na celu zaobserwowanie zmian klimatycznych, jakie zajdą na przestrzeni milenium.

Artysta umieścił cztery aparaty otworkowe wokół jeziora Tahoe. Każdy z nich wykonany jest z miedzi, a maleńka dziurka zrobiona została w arkuszu z 24-karatowego złota. Światło wpadające przez otworek do wnętrza aparatu reaguje z różowym barwnikiem, wytworzonym z marzanny barwierskiej, który jaśnieje pod jego wpływem.

Keats podpisał umowę z Uczelnią w Sierra Nevada na wystawę tych czterech fotografii, która ma się odbyć w 3018 roku. W bieżącym roku natomiast odbywa się wystawa, która ma na celu przedstawić idee projektu. Znaleźć na niej można zdjęcia krajobrazowe jeziora, projekt "Aparatów Milenijnych", mapę, która określa ich położenie geograficzne oraz prace uczniów Sierra Nevada College, które przedstawiają ich wyobrażenie Jeziora Tahoe za tysiąc lat.

Trudno powiedzieć, czy uda się odczytać obraz z aparatów za tysiąc lat. Szczerze wątpię, że aparaty zostaną na miejscu i to wcale nie dlatego, że wykonane są z drogich metali, a w wyniku naturalnych zmian. Nawet jeśli okazałoby się, że w 3018 roku nikt o nich nie zapomni, uda się je odnaleźć na miejscu i nic ich nie zniszczy, trudno przewidzieć jak zachowa się barwnik na przestrzeni tak wielu lat. Fotografia istnieje dopiero od połowy XIX wieku i nie mamy informacji o tym, jak zachowa się obraz po tak długim czasie, w dodatku w zmiennych warunkach.

Według Keatsa najlepsze dane, jakie mógł znaleźć na temat długoterminowego zachowania obrazu, pochodzą z badań przeprowadzonych na renesansowych obrazach, z których wiele ma ponad 500 lat.

Ryland West stworzył model tego, jak mogłoby wyglądać zdjęcie jeziora zrobione przez kamerę otworkową, jednak poza czerwonym zabarwieniem nie ma ona zbyt wiele wspólnego z tym, co mogłoby pojawić się wewnątrz "Aparatu Milenijnego".

Najdłużej naświetlane zdjęcie w historii było eksponowane przez 34 miesiące, ale do jego zrobienia Michael Wesley wykorzystał aparat wielkoformatowy. Otworkowe fotografie pozwalają zachować zdecydowanie mniej szczegółów, a na znanych naświetlanych kilka miesięcy solarygrafach wyraźne są tylko statyczne elementy. Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że w przypadku 1000-letniej ekspozycji jeziora, efektem może być tylko niewyraźny obraz, z którego trudno byłoby odczytać, jakie zmiany zaszły na przestrzeni lat. Naturalny krajobraz nie jest statyczny, z upływem lat zmienią się rośliny, a poziom jeziora będzie się stale zmieniał. Krajobraz na 1000-letnim zdjęciu na pewno nie wyglądałby tak, jak na przedstawionej wizualizacji. Nie mniej jednak, byłby to zapis historii, nawet jeśli nieczytelny, a przecież taka jest idea projektu.