Autor Zdjęcia Roku WPP znajomym przewodniczącego jury. Czy regulamin został złamany?
John Stanmeyer, autor zwycięskiego zdjęcia w konkursie World Press Photo, oraz przewodniczący jury Gary Knight są członkami prestiżowej agencji VII. W jaki sposób wybiera się najlepsze fotografie i jakie obowiązują procedury, aby uniknąć naruszenia regulaminu?
World Press Photo to najbardziej prestiżowy konkurs fotografii prasowej na świecie. Od 57 lat przyznawane są nagrody za zdjęcia wykonane w poprzedzającym werdykt roku. Decyzje doświadczonego, szanowanego jury skupiają uwagę mediów i branży fotograficznej. Dlatego nie mogą dziwić pojawiające się regularnie krytyczne słowa i opinie na temat wyboru jury i naruszeń regulaminu, takich jak na przykład nieuprawniona ingerencja w zdjęcie. Tym razem mówi się, że przewodniczący jury mógł mieć wpływ na wybór Zdjęcia Roku. Tytuł ten otrzymała fotografia jego znajomego, Johna Stanmeyera.
W tegorocznym konkursie wzięło udział 98 671 zdjęć autorstwa 5754 fotografów ze 132 krajów. Głosowanie podzielone jest na pięć etapów i trwa łącznie dwa tygodnie. Bierze w nim udział 19 jurorów. Każde zdjęcie jest wyświetlane bez jakiegokolwiek opisu zdradzającego autorstwo (nawet bez tzw. godła), tylko z unikalnym kodem.
W pierwszej rundzie w kategoriach dotyczących dokumentu i fotografii newsowej głosuje po pięciu jurorów, a w kategoriach natura, sport i portrety po trzech jurorów. Do drugiej rundy przechodzi zdjęcie lub seria, która uzyskała chociaż jeden głos na „tak”. W drugiej rundzie każda wybrana praca jest wyświetlana ponownie i wymaga co najmniej dwóch pozytywnych głosów, aby przejść do trzeciej rundy. Jeśli seria zdjęć nie przechodzi dalej, każdy juror może wybrać z niej pojedyncze zdjęcie do tej samej kategorii. Z każdej kategorii wyłaniane jest minimum sześć prac do trzeciej rundy.
W trzeciej rundzie na czele jury stoi przewodniczący, którym w tym roku był Gary Knight. Do niego dołączają przewodniczący jury z poprzednich rund (3 osoby) oraz pięciu nowych jurorów. Nad prawidłowym przebiegiem procesowania czuwa sekretarz bez prawa głosu. W tym roku był nim David Campbell, który tutaj dokładnie opisuje proces głosowania.
Głosowanie jest anonimowe i może odbywać się przez naciśnięcie przycisku „tak” lub „nie”. Tylko sekretarz widzi liczbę oddanych głosów. Aby praca przeszła do czwartej rundy, musi uzyskać co najmniej sześć głosów z dziewięciu. W tej rundzie można wyświetlać informacje na temat okoliczności powstania zdjęcia, ale bez podawania autora.
W czwartej rundzie następuje głosowanie przez eliminację, które ma zredukować liczbę potencjalnych nagrodzonych w każdej kategorii do 4-6 w finałowej rundzie. Jeśli na placu boju w danej kategorii pozostanie mniej niż 4 lub więcej niż 6 prac, następuje głosowanie na „tak”, aby osiągnąć pożądaną liczbę.
W procedurze obowiązującej w tym roku wszystkie prace biorące udział w czwartej rundzie są poddawane niezależnej ocenie pod kątem niedozwolonej ingerencji w zdjęcie (usuwanie lub dodawanie elementów). Można usuwać kurz lub zadrapania i inne tego typu elementy. Na podstawie tego osądu jury zdyskwalifikowało 10 prac przed wejściem do finału. Stanowi to aż 8% wszystkich prac w czwartej rundzie. Zdarzały się przypadki, że jedno zdjęcie z serii dyskwalifikowało całą pracę z tego powodu.
W finale każdy juror może podzielić przydzielone mu 10 głosów na 3 (miejsce 1, 2, 3) finałowe prace w każdej kategorii. Maksymalnie na jedną pracę może oddać 7 głosów i w dowolnej kombinacji, np. 7/3/0 lub 4/3/3. Nagrody: pierwsza, druga i trzecia przyznawane są na podstawie liczby zdobytych punktów (po zsumowaniu głosów jurorów). Następnie wybierane jest Zdjęcie Roku. Tylko pierwsze zdjęcia z każdej kategorii zdjęć pojedynczych oraz każde nagrodzone zdjęcie z serii mogą zostać wybrane Zdjęciem Roku. Jurorzy nominują poszczególne prace, o których następnie debatują i które oceniają na „tak” lub „nie”. Sześć głosów decyduje o przejściu dalej lub odpadnięciu. Kiedy pozostaną dwa zdjęcia, Zdjęciem Roku zostaje to, które dostanie najwięcej głosów.
Nie ma co ukrywać, że część jurorów zna niektórych z nagrodzonych fotografów i ich prace. Gary Knight rozpoznał zdjęcie Johna Stanmeyera. Przewodniczący jury zgłosił ten fakt i poprosił o wykluczenie ze składu, jednak regulamin tego nie przewiduje i musiał głosować.
Jak podkreślił Gary Knight, na każdym poziomie głosowanie obowiązywała transparentność:
Gary Knight:
Jeśli już, to byłem dla Johna bardziej przeszkodą niż pomocą.
W podobnym tonie wypowiada się sekretarz jury David Campbell:
David Campbell:
Nie mam powodów sądzić, że nagrodzone zdjęcia zostały wybrane w konflikcie interesów.
Jednak dlaczego członek jury nie jest wykluczany z głosowania, jeśli zostanie zgłoszona możliwość konfliktu interesów?
David Campbell wyjaśnia, że środowisko fotografów, edytorów i redaktorów w dzisiejszych czasach działa w globalnej sieci połączeń i jest na bieżąco w pracami innych. Taka sytuacja mogłaby doprowadzić do wykluczenia zbyt wielu osób z jury, co jeszcze bardziej wypaczyłoby werdykt.
Trudno wątpić w uczciwość wyborów dokonywanych przez jury. A i procedury wyboru nagrodzonych zdjęć są wieloetapowe i jest mało prawdopodobne przepchnięcie zdjęcia, które na to nie zasługuje. Nie będę jednak zdziwiony, jeśli w przyszłym roku zostanie udoskonalony sposób wyboru zdjęć. Pozostaje pytanie, jaki sposób nie budziłby podejrzeń o nepotyzm.