Anita Andrzejewska. Z aparatem w podróży

Większość moich zdjęć powstaje w podróży, ale nie należą one do kategorii „fotografia podróżnicza”. Tutaj spotykają się dwie moje pasje: fotografia i podróż. Bycie w drodze wprowadza mnie w kontemplacyjny stan, który czyni mnie wyczuloną i uważną na to, co dzieje się wokół mnie i z tego biorą się moje fotografie.

Robię kolorowe zdjęcia aparatem cyfrowym dla dokumentacji, do publikacji w czasopismach. Natomiast moja osobista wypowiedź fotograficzna jest czarno-biała i jest to świadoma decyzja. Odpowiada mi oszczędność środków wyrazu i szlachetność tradycyjnej techniki srebrowej. Czarno-białe fotografie oparte są na grze światła i cienia, które w swej opozycji są jednością, nie istnieją bez siebie nawzajem. Światło oprócz swojej fizyczności ma znaczenie symboliczne, mistyczne. Kolor natomiast działa bardzo dosłownie oraz emocjonalnie. I nie jest prawdą, że czarno-białe zdjęcia są pozbawione koloru, jest tam sugerowana obecność barwy, którą podświadomie sobie dopowiadamy. Bogate tonalnie monochromatyczne zdjęcia działają równie zmysłowo jak kolor.

Każde miejsce, do którego jadę i które mnie porusza, ma swoją specyfikę, coś, co we mnie rezonuje, a co można nazwać duchem miejsca. I to właśnie chcę uchwycić. W Australii była to pierwotna natura i przestrzeń, którą nasycone są aborygeńskie mity, w Tajlandii zmysłowość życia we wszystkich jego przejawach, w Iranie kontrasty i taniec cienia ze światłem (również w sensie metaforycznym). Ciągnie mnie do Azji, do miejsc konfliktowych, niełatwych, takich jak Birma, Pakistan, Iran, Syria, bo dorastałam w Polsce socjalistycznej i mam odruch solidaryzowania się z wykluczonymi.

Posługuję się tradycyjną techniką srebrową bo daje ona namacalny, fizyczny kontakt z materia fotograficzną. Ciemnia to prawdziwe laboratorium doświadczalne, gdzie dotykam papieru, wdycham chemię i w rezultacie powstają jednostkowe, unikalne odbitki. Tego wszystkiego są pozbawione pliki cyfrowe i obróbka komputerowa. Fotografia srebrowa wymaga czasu, skupienia, dyscypliny i to jest dla mnie bardzo cenne ćwiczenie.

Aparatu cyfrowego używam do fotografii komercyjnej, dokumentacyjnej, pamiątkowej.

Myślę, że nie ma takiego, który nie jest. Wszystko zależy od tego na co jest wrażliwy fotograf, jaki znajdzie klucz do danego miejsca.

Bo do fotografowania potrzebuję koncentracji i całkowitego zanurzenia w rzeczywistości. Mam kontemplacyjne podejście do fotografii, nie pracuję nad z góry wymyślonymi projektami. Kiedy podróżuję, całkowicie skupiona jestem na tym, co postrzegam, wpadam w ten szczególny tryb wyczulenia oka, coś w rodzaju transu, kiedy z każdym dniem widzę więcej. To dla mnie dużo trudniejsze na co dzień w domu, kiedy jestem zajęta pracą graficzną, ilustratorską i mnóstwem innych spraw. Mam jednak sporo zdjęć z Polski, tylko, że nie są one pokazywane jako osobny cykl.

Życzyłabym sobie robić więcej zdjęć na co dzień, tu, gdzie mieszkam. Chcę wrócić do Birmy, która jest moją wielką inspiracją, po latach zajrzeć do Iranu. Może znaleźć się w Boliwii, wśród Indian i na cudownych, bajkowych salinach.

Z ruchem, oddechem, przestrzenią, które stwarzają miejsce na spotkanie czegokolwiek, co staje na mojej drodze.

Raczej tak, chociaż nie zawsze go używam.

Nigdy na przykład nie fotografuję ludzi wbrew ich woli, w sytuacji, w której nie chcą się widzieć na zdjęciu. To dla mnie kluczowa sprawa zaufania w relacji. Czasem też powstrzymuję się od fotografowania pięknych widoków, wolę nasycić nimi oko i po prostu przeżyć, w momencie, w którym się wydarzają.

Bywa i tak, ale to aparat cyfrowy częściej mnie męczy i jego nadprodukcyjność.