Jak powstało zdjęcie "Czas Apokalipsy" - najpopularniejszy symbol stanu wojennego?
Myślę, że w historii polskiej fotografii nie ma zdjęcia, które mogłoby oddać ducha czasu z taką mocą jak obraz Chrisa Niedenthala. Zdjęcie ukazuje wojskowy transporter opancerzony stojący przed warszawskim kinem Moskwa, w którym wyświetlano film F.F. Coppoli "Czas Apokalipsy". Stało się ono jednym z najważniejszych symboli stanu wojennego.
Zdjęcie, a w zasadzie seria zdjęć, zostały zrobione 14 grudnia 1981 roku, a więc dzień po wprowadzeniu stanu wojennego.
Chris Niedenthal jest synem polskich emigrantów z Wielkiej Brytanii. W roku 1973 przyjechał do Polski z zamiarem krótkiego pobytu. Tamtego dnia przejeżdżał samochodem ulicą Rakowiecką w Warszawie wraz z amerykańskim fotografem, korespondentem "TIME”, oraz polskim operatorem. W pewnej chwili zobaczyli, co dzieje się przed kinem Moskwa i zaczęli fotografować z wnętrza samochodu. Było to o tyle niebezpieczne, że samo chodzenie z aparatem fotograficznym po ulicy w tamtym czasie groziło aresztowaniem, o fotografowaniu żołnierzy nie wspominając.
Fotografia dokumentalna - Chris Niedenthal
Niedenthal, wiedząc, że ma przed sobą doskonały materiał do gazety, musiał szybko znaleźć odpowiednie miejsce do zrobienia dobrego ujęcia z ukrycia. Na szczęście udało mu się odnaleźć otwartą klatkę schodową, z której rozpościerał się znakomity widok na kino Moskwa. W ciągu krótkiej chwili powstało zdjęcie, które przeszło do historii świata. Jednak samo zrobienie zdjęcia było najmniejszym problemem. Pozostawało pytanie, jak przesłać filmy do berlińskiej redakcji "Newsweeka".
Fotograf tuż przed godziną policyjną biegał po dworcu kolejowym w poszukiwaniu kogoś, kto zgodzi się zabrać jego filmy pociągiem do Berlina. W ostatniej chwili znalazł niemieckiego studenta, który zabrał ze sobą rolki filmowe do Niemiec. Po jakimś czasie Chris dowiedział się, że jego zdjęcie zostało opublikowane w jednym z numerów w 1981 r.
Bardzo chciałbym wiedzieć, jak ma na imię student, który wywiózł negatyw z ''Czasem Apokalipsy'' z Polski. Jestem mu dozgonnie wdzięczny, że wziął filmy i że mu się wszystko udało. Również za to, że zachował się przyzwoicie i przekazał rolki, tak jak prosiłem, do biura "Newsweeka" w Niemczech. A nie na przykład sprzedał jako swoje.
Niestety, zostało ono wydane w małym formacie i wykadrowano je z pominięciem nazwy kina, co radykalnie osłabiło jego przekaz. Dla amerykańskiego wydawcy i czytelników było to po prostu niezrozumiałe. Z czasem jednak fotografia stała się niezwykle popularna i rozpoznawalna.
Do dzisiaj stanowi najważniejszy symbol stanu wojennego i jedno z najważniejszych zdjęć w historii Polski. Żadna inna fotografia nie oddaje ducha wydarzeń, niepewności Polaków oraz całego świata w tamtych dniach, zwłaszcza tuż po ogłoszeniu wprowadzenia stanu wojennego, jak właśnie "Czas Apokalipsy".
