Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz

Z jednej strony wiele nowych aparatów, jak chociażby Canon EOS 5D Mark IV, oferuje możliwości nagrania filmów w 4K. Z drugiej strony cały czas niewiele osób rozumie, po co nam taka rozdzielczość, skoro większość nie ma telewizorów w 4K. Tłumaczę, po co nam 4K i dlaczego warto wykorzystywać tę rozdzielczość już teraz.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 1Canon EOS 5D Mark IV + Canon 70-200 mm f/2.8L EF IS II USM
Redakcja Fotoblogia.pl

Filmowanie przeżywa rozkwit. Szacuje się, że do końca 2019 roku 80% ruchu w Internecie będzie generowane właśnie przez ruchome obrazy. Tryby filmowe pojawiają się w telefonach, tabletach czy aparatach fotograficznych. Te ostatnie zresztą, od czasu wprowadzenia filmowania w Full HD w 2008 roku w lustrzance Canon EOS 5D Mark II, przez wielu traktowane są jako pełnoprawny sprzęt do profesjonalnego nagrywania.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 2
Canon EOS 5D Mark IV i Canon 24-70 mm f/2.8L II EF USM to świetny duet do filmowania w 4K.

W tym kontekście nie dziwi natłok nowości związanych z filmowaniem. Wiele lat temu było to wprowadzenie HD. Potem branża zaliczyła dość spektakularną porażkę z technologią 3D, która mimo intensywnej promocji nie przyjęła się w codziennym użytku. Następnym przełomem, który wchodzi na rynek właśnie teraz, jest 4K, czyli wzrost rozdzielczości filmów z 1920x1080 do 3840x2160 lub 4096x2160. Jak w przypadku każdej nowości – jedni już się z nią oswoili, inni z kolei są sceptyczni. W niniejszym tekście spróbujemy pokazać, co właściwie daje nam, użytkownikom aparatów, ta technologia.

Co to znaczy 4K?

4K to oznaczenie formatu obrazu, którego rozdzielczość jest 4-krotnie większa niż w FullHD. Innymi słowy, obraz w 4K wyświetla 4 razy więcej pikseli - osiem milionów zamiast dwóch. 4K wykorzystuje się coraz powszechniej w kinach oraz grafice, w tym w fotografii. Na ile jest to jednak praktyczne?

Pytanie to powtarzane jest jak mantra przez tych co bardziej sceptycznych amatorów filmowania. Co ciekawe, zupełnie nie przeszkadza im to w posiadaniu 18-, 24-, 30- czy 50-megapikselowej lustrzanki, mimo że monitora do oglądania zdjęć w tej rozdzielczości też nikt nie ma, a wydruki wielkoformatowe robi jedynie niewielki odsetek. Niemniej, gdy spytać takiego człowieka, po co mu większa rozdzielczość, poda kilka powodów. Wszystkie one działają tak samo dobrze (a czasem i lepiej) w filmie, jeśli tylko nagramy go w 4K, a emitować czy oglądać będziemy w HD. Przejdźmy więc przez nie po kolei.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 3
Jednym z aparatów, które oferują nagrywanie w 4K, jest Canon EOS 5D Mark IV, który kupicie w sklepie cyfrowe.pl.

W teorii to oczywiste – można dokadrować obraz o więcej niż ogólnie przyjęte (bez odczuwalnej straty na jakości) 10%. Jeśli nagramy materiał w 4K, a film montujemy w HD, dokadrować możemy o 200%. Wydawać by się mogło, że to samo załatwi nam obiektyw o dłuższej ogniskowej, ale nie do końca. Jeśli bowiem nagramy sobie szerszy kadr w 4K, to możemy wyciąć z niego kilka kadrów HD, które nie pokrywają się lub pokrywają minimalnie. A następnie użyć ich na montażu do skracania czy wydłużania filmu w naturalny sposób, bez karkołomnych przejść. Czyli – nagrywamy jedno ustawienie kamery, a dostajemy 2, 3 czy 4 (oczywiście szeroki kadr „podstawowy” też się liczy – możemy go przecież zmniejszyć do HD i użyć bez kadrowania).

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 4
Kadr 4K © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/kadr4ka243b7f244cbf861f71c6ddc.jpg)
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 5
Kadr HD z 4K #1 © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/kadrhdnr108abec8c13fa097e6ef.jpg)
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 6
Kadr HD z 4K #2 © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/kadrhdnr2db2d1e581e85bce88dc.jpg)

Nie jest to tylko pusta teoria – w Internecie znajdziecie materiały w ten sposób robione. Co więcej, istnieją urządzenia, które po podłączeniu kamery 4K (filmującej przykładowo koncert) pozwalają ustawić w obrębie jej obrazu kilka kadrów HD lub 720p (np. ujęcia na poszczególnych muzyków) i przełączać się między tymi wirtualnymi kamerami zupełnie jak przy realizacji na wiele kamer. Tyle że taniej i prościej. Oczywiście w takiej sytuacji konieczne jest, by nasz aparat czy kamera generował dobrej jakości obraz 4K i był sparowany z profesjonalną optyką, zdolną obsłużyć taką rozdzielczość.

Taki sposób pracy docenią też miłośnicy filmowania dzikiej przyrody, którzy dzięki temu mogą ograniczyć wagę noszonego ze sobą sprzętu. Przykładowo, materiał 4K nagrany z wykorzystaniem obiektywu Canon EF 100-400 mm f/4.5-5.6 po dokadrowaniu do HD da nam „bezkarnie” 800 mm, ważąc przy tym odczuwalnie mniej niż instrument o parametrach 800 mm f/5.6.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 7
Kadr HD z 4K. © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/4kplanogolnyw720p7d05944d2.jpg)
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 8
Klatka 720p wycięta z 4K #1 © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/klatka720p1wycietaz92deb4b.jpg)
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 9
Klatka 720p wycięta z 4K #2 © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/klatka720p2wycietazbd31ff4.jpg)
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 10
Klatka 720p wycięta z 4K #3 © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/klatka720p3wycietaz5861163.jpg)

Jednym z powodów, dla których w fotografii przyjmują się aparaty z coraz większą liczbą pikseli, jest fakt, że w razie czego można taki obraz przeskalować do mniejszej rozdzielczości. A zatem, nawet jeśli mniejsze piksele w bardziej upakowanej matrycy wskutek nieubłaganych praw fizyki szumią bardziej, to po przeskalowaniu obrazu do niższej rozdzielczości poziom szumów spada i obraz robi się użyteczny. To samo jest z filmem. Jeśli nagrywany w 4K, a montujemy i wypuszczamy film w HD, często możemy korzystać z wyższych czułości, niż gdybyśmy nagrywali od razu w HD.

Na szumie się zresztą nie kończy. Teoretycznie dostajemy też na przykład lepszy zapis koloru. Omówienie tego wymaga nieco wprowadzenia teoretycznego. O ile piksele na matrycy aparatu czy w monitorze dzielą się na czerwone, zielone i niebieskie, o tyle zapis wideo nie działa w tym systemie. Zamiast tego wartości czerwonego, zielonego i niebieskiego zamieniane są na informację o jasności oraz dwa kanały z informacją o kolorze. Ponieważ ludzkie oko jest dużo wrażliwsze na jasność niż na kolor (a konkretniej na ich zmiany i szczegółowość), część informacji o tym ostatnim usuwa się, by zmniejszyć objętość plików. Informacja o tym, ile usunięto, podawana jest jako ciąg trzech cyfr rozdzielonych dwukropkami. Nie wdając się w szczegóły, możemy powiedzieć, że trzy najpopularniejsze tryby zapisu to:

Najpopularniejsze formaty wideo

  • Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 11
[1/1] Źródło zdjęć: |
  • [][b]4:4:4[/b] – pełna informacja o kolorze – taki tryb oferuje na przykład profesjonalna kamera Canon EOS C300 Mark II[][b]4:2:2[/b] – co drugi piksel ma informacje o kolorze – taki zapis oferuje kodek Motion JPEG stosowany w trybie 4K w Canonie 5D Mark IV [b]4:2:0[/b] – co czwarty piksel ma informacje o kolorze – w ten sposób zapisuje filmy zdecydowana większość urządzeń nieprofesjonalnych (aparaty, tańsze kamery, telefony itd.)

Jak łatwo zauważyć, jeśli przeskalujemy obraz z 4K do HD, z każdych czterech pikseli zrobi się jeden. Czyli nawet jeśli oryginalnie co czwarty z nich posiadał informację o kolorze, to teraz już ma ją każdy.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 12
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 12
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 13
Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 13

Sumarycznie wraz z niższym szumem powoduje to, że obraz 4K przeskalowany do HD wygląda odczuwalnie lepiej niż obraz HD nagrany w HD. Jeśli ktoś nie wierzy, polecamy prosty eksperyment polegający na włączeniu sobie na Youtube filmu w 4K i obejrzeniu go na monitorze HD. Nawet tak silnie skompresowany obraz, jak ten z Youtube'a, będzie wyglądał odczuwalnie lepiej niż obraz HD.

Pojedyncza klatka materiału HD ma rozdzielczość 1920x1080. Gdy wymnożymy te liczby, otrzymamy 2,07 megapiksela. W przypadku 4K mamy 3840x2160 lub, jak w Canonie 5D Mark IV, 4096x2160 (filmowy standard 4K DCI). Jest to odpowiednio 8,29 i 8,85 megapiksela. Jeszcze niedawno takie rozdzielczości oferowały matryce cyfrowych aparatów fotograficznych, także tych, na których pracowali profesjonaliści. Dlaczego by więc nie użyć stopklatki jako zdjęcia?

W praktyce nic nie stoi na przeszkodzie. W przypadku materiału ze wspomnianego Canona EOS 5D Mark IV przy wydruku w A4 otrzymamy na dłuższym boku całkiem przyzwoitą rozdzielczość 350ppi.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 14
Stopklatka z filmu 4K nagranego Canonem. © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/stopklatkajakozdjecie6080f50.jpg)

Jeśli chodzi o jakość, to sama nazwa kodeka Motion JPEG sugeruje, że de facto każda klatka zapisywanego filmu jest zdjęciem w JPEG. Oczywiście nie da nam ona takiej elastyczności jak RAW, ale w zamian otrzymujemy tryb seryjny z prędkością do 30 kl./s bez limitu bufora. Istnieją dziedziny fotografii, w których taki kompromis jak najbardziej znajdzie zastosowanie.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 15
Stopklatka z filmu 4K nagranego Canonem. © [Pełna rozdzielczość](http://m.fotoblogia.pl/stopklatkajakozdjecie7460974.jpg)

Oczywiście występują pewne ograniczenia – kadr ma inne proporcje i jeśli film ma się do czegoś nadawać, to musi to być kadr poziomy. Pewnym ograniczeniem może też być czas otwarcia migawki – czasy stosowane w filmie zazwyczaj zapewniają pewną dozę rozmycia ruchu, podczas gdy w fotografii najczęściej będziemy chcieli ten ruch zamrozić. Niemniej nadal jest to rozwiązanie warte rozważenia, choćby w kontekście częściowego rozszerzenia oferowanych usług – na przykład film plus kilka obrobionych i wydrukowanych klatek, które i tak zarejestrowaliśmy, więc nie ponosimy żadnych dodatkowych kosztów poza obróbką i drukiem.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 16

4K nie podzieli losu „ślepego zaułka”, jakim było 3D. Tak jak rozdzielczości zdjęć z aparatów rosną, tak też rosnąć będzie rozdzielczość filmów. Już teraz mówi się o 6K, 8K a nawet 10K. Telewizory 4K powoli zaczynają wypierać te HD z naszych salonów. A w międzyczasie my, twórcy, możemy wykorzystać oferowany przez tę technologię zapas rozdzielczości. Czy zrobimy to w imię nagrania kilku kadrów w jednym, lepszego jakościowo obrazu, czy możliwości używania stopklatek jako zdjęć – to bez różnicy. Chodzi o „zapas mocy”, który, tak jak w samochodzie, warto mieć. Nawet jeśli nie mamy w domu telewizora 4K.

Powody, dlaczego warto nagrywać w 4K już teraz 17

Wybrane dla Ciebie

Gang fok przegania rekina. U wybrzeży Afryki foki dały popis współpracy
Gang fok przegania rekina. U wybrzeży Afryki foki dały popis współpracy
Nie uwierzysz na co patrzysz. Polacy w ścisłej czołówce takich zdjęć
Nie uwierzysz na co patrzysz. Polacy w ścisłej czołówce takich zdjęć
Niesamowity kadr przedstawiający pradawny gatunek skorupiaka wygrał prestiżowy konkurs
Niesamowity kadr przedstawiający pradawny gatunek skorupiaka wygrał prestiżowy konkurs
Ekstremalnie rzadki aparat został sprzedany za 3,5 mln euro. Wyprodukowano go 100 lat temu
Ekstremalnie rzadki aparat został sprzedany za 3,5 mln euro. Wyprodukowano go 100 lat temu
Kary za zdjęcia dzieci. Konsekwencje dla rodziców we Francji
Kary za zdjęcia dzieci. Konsekwencje dla rodziców we Francji
Rekin gonił cień drona. Zachowywał się, jak kot goniący zajączka
Rekin gonił cień drona. Zachowywał się, jak kot goniący zajączka
Brutalny atak jelenia na zdjęciu. Fotograf przestrzega turystów
Brutalny atak jelenia na zdjęciu. Fotograf przestrzega turystów
Widziałeś film z Hanksem? Aktor ostrzega przed oszustwem
Widziałeś film z Hanksem? Aktor ostrzega przed oszustwem
Perseidy, Droga Mleczna i świecące glony naraz. Oto zdjęcie jedno na milion
Perseidy, Droga Mleczna i świecące glony naraz. Oto zdjęcie jedno na milion
Meta wykorzystała publiczne zdjęcia z Facebooka i Instagrama do trenowania AI
Meta wykorzystała publiczne zdjęcia z Facebooka i Instagrama do trenowania AI
Prawdziwy skarb fotograficzny. Te zabytkowe aparaty nie zrobiły ani jednego zdjęcia
Prawdziwy skarb fotograficzny. Te zabytkowe aparaty nie zrobiły ani jednego zdjęcia
Tragedia podczas wycieczki. Kobieta spadła z urwiska robiąc selfie
Tragedia podczas wycieczki. Kobieta spadła z urwiska robiąc selfie