Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan

Przez szczelinę do świata niesamowitości. Technika slit-scan pozwala osiągnąć w fotografii i filmie efekt przypominający wizje z obrazów Salvadora Dalego.

Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 1© Zbigniew Rybczyński
Olga Drenda

Dzięki technice fotografii szczelinowej (slit-scan) można rejestrować na fotografii i filmie obrazy świata jak z mocno zakręconego snu, w którym prawa fizyki nie mają znaczenia. Kształty wyginają się jak na obrazach Salvadora Dalego, tło zmienia się w zbiór kolorowych linii, a wielkości i proporcje przestają mieć cokolwiek wspólnego z rzeczywistością.

Jak to działa i skąd te niesamowite deformacje? W technice slit-scan fotografuje się lub filmuje przez umieszczony w aparacie slajd z wyciętą w nim podłużną szczeliną. W przeciwieństwie do standardowo rejestrowanych pojedynczych klatek otwarcie migawki trwa dłużej, przez co obraz może być rejestrowany, dopóki wystarczy kliszy. W rezultacie obraz wykonany techniką slit-scan składa się z wielu równoległych, bardzo wąskich, pionowych pasów, naniesionych gęsto obok siebie na film.

[solr id="fotoblogia-pl-43559" excerpt="0" image="0" words="20" _url="http://fotoblogia.pl/3010,rolling-shutter-a-wideo-zobacz-w-praktyce-wideo" _mphoto="rolling-shutter-iphone-2-824e6dd.jpg"][/solr][block src="solr" position="inside"]2055[/block]

Fotografia sportowa, w której dynamika i oryginalny sposób rejestracji ruchu mają ogromne znaczenie, z zainteresowaniem zwróciła się w kierunku tej techniki. Już w roku 1960 magazyn „Life” opublikował reportaż olimpijski autorstwa George'a Silka. Silk wykorzystał... napęd gramofonu, aby przesuwać kliszę wzdłuż szczeliny.

Rezultat okazał się zaskakujący – zdeformowane postacie sportowców przypominały bohaterów kreskówek, jednak fotoedytor „Life'a” uznał, że doskonale pokazują sportowe emocje – i opublikował je obok klasycznych fotografii. To niejedyny przypadek zastosowania fotografii szczelinowej w sporcie. Zbliżona technika jest używana przy rejestracji sportów wyścigowych, takich jak kajakarstwo, biegi czy jeździectwo.

Dzięki sposobowi, w jaki aparat szczelinowy śledzi ruch, możliwa jest precyzyjna rejestracja obiektów poruszających się w czasie. To pozwala na obiektywną ocenę, kto znalazł się pierwszy na mecie w wypadku, gdy pojawiają się wątpliwości. Fotografia szczelinowa niejednokrotnie pomogła sędziom zadecydować o zwycięstwie (tego rodzaju rozstrzygnięcie nosi nazwę photo finish).

Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 2
© George Silk / LIFE

Choć z fotografią szczelinową eksperymentowali już tak słynni artyści jak Andre Kertesz, to prawdziwą popularność przyniósł jej dopiero film i zainteresowanie efektami specjalnymi. Dzięki niesamowitym wrażeniom wizualnym, jakie pozwala osiągnąć, technika slit-scan jest dobrze znana miłośnikom kina science fiction.

Pionierskie, a zarazem jedno z najsłynniejszych jej zastosowań pochodzi z filmu „2001: Odyseja Kosmiczna” Stanleya Kubricka (1968). Odpowiedzialny za efekty specjalne Douglas Trumbull postanowił zrobić coś, czego w kinematografii jeszcze nie widziano. Opracował wariant kamery, w którym migawka otwierała się na długi czas, a obraz zamiast w pojedynczych klatkach rejestrował się na przewijającej taśmie. To dzięki temu rozwiązaniu scena podróży przez gwiezdne wrota robiła (i nadal robi) wrażenie na widzach.

2001: A Space Odyssey "Star Gate" sequence

Od tego czasu technika slit-scan przydaje się wszędzie tam, gdzie potrzebny jest efekt tunelu czasoprzestrzennego, teleportacji albo halucynacyjnych wizji. Wielbiciele „Star Treka” zapewne przypominają sobie podobne sceny (w sekwencjach, w których statek Enterprise osiągał prędkość warp, stosowano właśnie technikę slit -scan).

Podobne rozwiązanie zastosowali twórcy czołówki legendarnego serialu BBC „Doktor Who”. Fotografią szczelinową zainteresowali się twórcy filmów eksperymentalnych – jak np. Pipilotti Rist, oraz animowanych, w tym rodzimy laureat Oscara, Zbigniew Rybczyński, który korzystał z niej w swojej surrealistycznej animacji „Czwarty wymiar”.

Technika fotografii szczelinowej w swojej oryginalnej, analogowej formie jest znana jako bardzo pracochłonna. Dzisiaj podobny rezultat można osiągnąć znacznie prostszym sposobem, a eksperyment jest dostępny dla każdego użytkownika komputera, chociażby dzięki funkcji Time Displacement w Adobe After Effects.

Istnieją również aplikacje na iPhone'a, które pozwalają osiągnąć efekt fotografii szczelinowej – Slit-Scan Movie Maker to próba przełożenia tej techniki na zapis cyfrowy. Aplikacja wycina z zapisanych klatek pojedyncze, jednopikselowe linie – odpowiednik pasków, z których składa się obraz z analogowej odmianie fotografii szczelinowej.

Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 3
© Zbigniew Rybczyński / flong.com

[solr id="fotoblogia-pl-50865" excerpt="0" image="0" words="20" _url="http://fotoblogia.pl/2573,obrazy-grafika-to-zdjecia-pomalowanego-lodu-galeria" _mphoto="3782339275-c1b2de9d64-o--25a7996.jpg"][/solr][block src="solr" position="inside"]2056[/block]

Na ciekawy pomysł wpadł również fotograf i inżynier James Guerin, który zbudował własny aparat do fotografii slit-scan. W tym celu wykorzystał starą lustrzankę jednoobiektywową Pentaxa. Wyposażył ją w napęd przewijający kliszę wzdłuż szczeliny i wbudował mechanizm pozwalający prędkość jej przesuwania. Dzięki temu zyskał możliwość fotografowania obiektów poruszających się z różną szybkością, i to w bardzo efektowny sposób. Widać to na kilku przykładach, które publikujemy poniżej (warto zajrzeć również do galerii Guerina w serwisie Flickr).

Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 4
© James Guerin / PetaPixel.com
Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 5
© James Guerin / PetaPixel.com
Fotograficzne halucynacje z techniką slit-scan 6
© James Guerin / PetaPixel.com
Źródło artykułu: WP Fotoblogia

Wybrane dla Ciebie

Gang fok przegania rekina. U wybrzeży Afryki foki dały popis współpracy
Gang fok przegania rekina. U wybrzeży Afryki foki dały popis współpracy
Nie uwierzysz na co patrzysz. Polacy w ścisłej czołówce takich zdjęć
Nie uwierzysz na co patrzysz. Polacy w ścisłej czołówce takich zdjęć
Niesamowity kadr przedstawiający pradawny gatunek skorupiaka wygrał prestiżowy konkurs
Niesamowity kadr przedstawiający pradawny gatunek skorupiaka wygrał prestiżowy konkurs
Ekstremalnie rzadki aparat został sprzedany za 3,5 mln euro. Wyprodukowano go 100 lat temu
Ekstremalnie rzadki aparat został sprzedany za 3,5 mln euro. Wyprodukowano go 100 lat temu
Kary za zdjęcia dzieci. Konsekwencje dla rodziców we Francji
Kary za zdjęcia dzieci. Konsekwencje dla rodziców we Francji
Rekin gonił cień drona. Zachowywał się, jak kot goniący zajączka
Rekin gonił cień drona. Zachowywał się, jak kot goniący zajączka
Brutalny atak jelenia na zdjęciu. Fotograf przestrzega turystów
Brutalny atak jelenia na zdjęciu. Fotograf przestrzega turystów
Widziałeś film z Hanksem? Aktor ostrzega przed oszustwem
Widziałeś film z Hanksem? Aktor ostrzega przed oszustwem
Perseidy, Droga Mleczna i świecące glony naraz. Oto zdjęcie jedno na milion
Perseidy, Droga Mleczna i świecące glony naraz. Oto zdjęcie jedno na milion
Meta wykorzystała publiczne zdjęcia z Facebooka i Instagrama do trenowania AI
Meta wykorzystała publiczne zdjęcia z Facebooka i Instagrama do trenowania AI
Prawdziwy skarb fotograficzny. Te zabytkowe aparaty nie zrobiły ani jednego zdjęcia
Prawdziwy skarb fotograficzny. Te zabytkowe aparaty nie zrobiły ani jednego zdjęcia
Tragedia podczas wycieczki. Kobieta spadła z urwiska robiąc selfie
Tragedia podczas wycieczki. Kobieta spadła z urwiska robiąc selfie