Jak fotografować burze i pioruny? [poradnik]

Niezbędnym elementem przygotowań do fotografowania burzy są aktualne informacje pogodowe pozwalające na określenie kierunku, z którego nadchodzi burza, jej siły oraz przybliżonego czasu jej dotarcia do naszego celu. Informacje pogodowe najlepiej pozyskiwać z kilku źródeł, na wypadek awarii jednego z nich.

• [b][url=http://www.obserwatorzy.org]obserwatorzy.org[/url][/b] - udostępniającego prognozę burz na najbliższe 24h, dzięki któremu ustalamy czy w naszym regionie mogą wystąpić burze oraz jakie jest tego prawdopodobieństwo (serwis nie zawsze oferuje aktualne prognozy). Dostępna także aplikacja na komórki i tablety z systemem Android;

• [b][url=http://www.burze.dzis.net]burze.dzis.net[/url][/b] - aktualne mapy burzowe dla obszaru m.in. Polski i Europy. Przydatna opcja animowanej mapy, która może w przybliżeniu określić prawdopodobieństwo nadejścia burzy do naszej lokalizacji. Bardzo przydatna opcja ostrzeżeń wysyłanych na e-mail lub smsem. Określamy miejscowość lub współrzędne geograficzne, promień występowania burzy oraz minimalną liczbę wyładowań, po których otrzymamy e-mail lub sms;

• [b][url=http://www.burzowo.info]burzowo.info[/url][/b] - serwis www oraz bardzo przyjemna aplikacja na komórki i tablety z systemami IOS i Android. Aktualna mapa burzowa, przydatna funkcja pogody z mapą wiatrów, pozwalająca określić przemieszczanie się burzy oraz komunikaty push o najbliższych wyładowaniach w promieniu 20 km, ze wskazaniem kierunku wyładowań;

• [b][url=http://www.antistorm.eu]antistorm.eu[/url][/b] - automatycznie określa czas i prawdopodobieństwo pojawienia się burzy dla naszej pozycji, system ostrzeżeń, przygotowana wersja mobilna strony;

• [b][url=http://www.lightningmaps.org]lightningmaps.org[/url][/b] - pokazuje pojawianie się wyładowań atmosferycznych w czasie rzeczywistym.

Większość serwisów i aplikacji burzowych korzysta z danych blitzortung.org. Serwisy i aplikacje różnią się funkcjonalnością, wyglądem oraz dodatkowymi usługami. Wybór jednego lub kilku zależy od waszych przyzwyczajeń i wygody korzystania.

Na co dzień, przynajmniej dwa razy dziennie, z rana i po południu, sprawdzamy aktualne mapy burzowe, obserwując aktualną sytuację. Dodatkowo korzystamy z systemu powiadomień i ostrzeżeń o występowaniu wyładowań dla kilku lokalizacji oraz kilku odległości ich występowania. Komunikaty z promienia 70 km pozwalają nam dokładnie przyjrzeć się mapom burzowym, ustalić kierunek burzy, oraz czas, w którym może się pojawić w naszej lokalizacji. W międzyczasie przygotowujemy i pakujemy sprzęt. 50 km – ponowne sprawdzenie sytuacji i wyjazd w wybraną lokalizację, 30 km to już rozstawiony sprzęt i oczekiwanie na nadejście burzy. W czasie fotografowania sprawdzamy aktualne mapy burzowe i podejmujemy decyzje o dalszym fotografowaniu, zmianie miejsca lub zakończeniu zdjęć.

• aparat, najlepiej z wymienna optyką;

• obiektywy: szerokokątny, uniwersalny zoom, tele np. z zakresu 14 - 200 mm;

• stabilny statyw;

• wężyk spustowy / interwałometr;

• latarka, najlepiej czołówka;

• pokrowiec przeciwdeszczowy na aparat lub folia spożywcza, worek na śmieci, reklamówka (opcjonalnie);

• kompas.

Przygotowując sprzęt do fotografowania burzy, zadbaj o naładowaną baterię. Przydaje się także zapasowy akumulator, karty pamięci, obiektywy, które pomogą ci w kompozycji kadru. Ja korzystam najczęściej z obiektywu stałoogniskowego 14 mm, uniwersalnego zooma 24-70 mm oraz opcjonalnie teleobiektywu 70-200 mm. Statyw powinien być stabilny, aby podczas podmuchów wiatru nie przewrócił się z zamontowanym na nim aparatem. Wężyk spustowy przydaje się do wyzwalania migawki bez poruszania aparatem lub blokowania spustu migawki, aby aparat wykonywał zdjęcia jedno po drugim. Dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z interwałometru, który umożliwia ustawienie liczby zdjęć do wykonania, odstępów czasowych między zdjęciami oraz czasu naświetlania kadru (to wybrane opcje). Zalecamy korzystanie z przewodowych wężyków, gdyż rozwiązania bezprzewodowe mogą się nie sprawdzić. Wiele aparatów posiada wbudowane interwałometry. Więcej informacji znajdziecie w instrukcji obsługi waszego aparatu. Opcjonalnie możecie skorzystać z oprogramowania Magic Lantern. Latarka, najlepiej czołówka, nie zajmuje rąk, pozwala po ciemku na dojście w miejsce fotografowania, rozpakowanie, ustawienie sprzętu oraz jego konfigurację.

Opcjonalnie polecamy kompas tradycyjny lub aplikację w smartfonie, które sprawdzają się dobrze. Kompas pozwoli nam na określenie, z którego kierunku nadchodzi burza i gdzie mamy wycelować obiektyw. Dedykowany pokrowiec przeciwdeszczowy na aparat pozwoli nam zabezpieczyć sprzęt fotograficzny przed deszczem, gradem i wiatrem. Jeżeli takiego nie posiadamy, sprawdza się zwykła folia spożywcza, worek na śmieci lub reklamówka. Są to rozwiązania jednorazowe, jednak skuteczne i tanie. Polecamy folię spożywczą.

W przygotowaniach do fotografowania burz równie ważne, jak aktualne informacje pogodowe czy sprzęt, jest wcześniejszy wybór lokalizacji, skąd będziemy fotografować, aby nie tracić czasu na szukanie tej idealnej miejscówki, gdy pojawią się pierwsze pioruny.

W Poznaniu, w którym mieszkamy, burze najczęściej nadchodzą z zachodu, północnego zachodu lub południowego zachodu. W zależności od kierunku mamy przygotowanych kilka lokalizacji w mieście oraz w promieniu do 50 km. Warto wcześniej, za dnia, podejść lub podjechać w wybrane miejsca, sprawdzić widok, dostępność w godzinach wieczornych, możliwości dojechania, zaparkowania samochodu, bezpieczeństwo. Nocą może się okazać, że dojazd w warunkach deszczu może być niemożliwy, widok jest fatalny, dostęp jest zamknięty albo miejsce jest niebezpieczne dla nas i naszego sprzętu.

Przystępując do fotografowania, pamiętaj, że burza to nieprzewidywalne zjawisko pogodowe, zadbajcie więc o podstawowe zasady bezpieczeństwa. Nie fotografuj na otwartym polu, pod drzewami, latarniami, masztami, nie przebywaj w pobliżu konstrukcji metalowych, urządzeń elektrycznych, nie stójcie w wodzie itp., w miejscach, które mogą ściągać pioruny. Uważajcie na elementy lokalnej zabudowy, które pod wpływem wiatru, deszczu mogą spaść na was lub w was uderzyć. Gdy burza jest już nad wami i kończą się bezpieczne warunki, schowajcie się w samochodzie lub w innym bezpiecznym miejscu i przeczekajcie, aż przejdzie dalej.

Fotografując w terenach zielonych lub leśnych, uważajcie także na zwierzęta, które mogą być niebezpieczne. Często podczas wypraw w plenery spotykamy dziki.

Polecamy także fotografowanie w parach lub grupach, zwiększa to bezpieczeństwo oraz poprawia morale i urozmaica długie, nudne godziny.

Wiedząc już o podstawach BHP, skąd pozyskiwać aktualne prognozy pogody, mając wybrane lokalizacje oraz przygotowany sprzęt, możemy przystąpić do fotografowania burzy.

Pierwsze i najważniejsze: trzeba ustawić w aparacie wykonywanie zdjęć z formatu JPG w format RAW. Jeżeli Twój aparat nie może zapisywać plików w formacie RAW, sprawdź czy obsługuje format TIFF, w ostateczności pozostaw format JPG. Format RAW, TIFF ułatwia obróbkę wykonanych fotografii, umożliwiając wyciągnięcie dużej liczby detali, które mogą nie być widoczne przed przystąpieniem do procesu obróbki.

Będąc już na miejscu, przygotowujemy sprzęt, pamiętając, aby ustawić statyw na stabilnym podłożu, żeby podmuch wiatru nie wywrócił go wraz z aparatem, oraz aby statyw nie zapadał nam się w ziemi. Po zamontowaniu aparatu na statywie ustaw kadr i wykonaj kilka fotografii próbnych, by mieć pewność, że kompozycja spełnia twoje oczekiwania. Jeżeli nie jesteś zadowolony z kadru, przejdź w inne miejsce, załóż inny obiektyw, wykonaj kilka próbnych zdjęć. Przełącz obiektyw w tryb ręcznego ostrzenia (przełącznik na obiektywie przestawiamy z AF na M, więcej w instrukcji obsługi obiektywu). Automatyczne ostrzenie w nocnych warunkach, przy wyładowaniach, nie sprawdza się, aparat może nie znajdować i ustawiać ostrości, przez co nie wykonamy zdjęcia. Ustawiaj ostrość na oko, wykonując kolejne próbne kadry i podglądając wynik na ekranie aparatu, do uzyskania ostrości na wybranym przez nas elemencie kadru np. drzewo, budynek. Możesz także skorzystać z tabel hiperfokalnych lub ustawić obiektyw na nieskończoność (więcej w instrukcji obsługi obiektywu), jednak ta metoda nie zawsze się sprawdza.

Przełącz aparat w tryb M - manual lub B - bulb (jak ustawić w aparacie tryby fotografowania, znajdziesz w instrukcji obsługi aparatu).

Tryb M - manual, pozwala ustawić nam ISO, przysłonę (F) oraz czas (najczęściej z zakresu 1/8000 - 30 sekund - dokładnie określa to instrukcja aparatu)

Tryb B - bulb, pozwala ustawić nam ISO, przysłonę (F) oraz przy użyciu interwałometru dowolny czas z zakresu 1/8000 - dowolny czas – (dokładnie określa to instrukcja obsługi aparatu i interwałometru)

Ważne: nie istnieją uniwersalne ustawienia dla burzy. Wszystko zależy od miejsca, w którym fotografujemy, ilości otaczającego nas światła, opadów deszczu, chmur na niebie, intensywności, jasności, odległości wyładowań.

Postaramy się naprowadzić was na samodzielny dobór optymalnych ustawień.

• [b][url=http://fotoblogia.pl/6085,poradnik-dla-poczatkujacych-czas-naswietlania]Czas naświetlania[/url][/b] - dobierając czas starajmy się ustawić w zakresie [b]8 a 30 sekund[/b]. Czas z tego zakresu pozwala zaoszczędzić migawkę, wykonujemy mniej zdjęć, zwiększamy prawdopodobieństwo uchwycenia wyładowania atmosferycznego oraz złapania kilku piorunów na jednej fotografii.

• [b][url=http://fotoblogia.pl/6077,poradnik-dla-poczatkujacych-ustawianie-czulosci]Czułość[/url][/b] - najczęściej dobieramy z zakresu [b]ISO 200 - 1600[/b]. Czym wyższe ISO, tym większa czułość matrycy powodująca większą ilość szumu oraz artefaktów. Z doświadczenia w warunkach miejskich dobieramy ISO między 200 a 640 przez ilość zastanego światła, w warunkach pozamiejskich 400 a 800, mniejsza ilość światła zastanego.

• [b][url=http://fotoblogia.pl/6098,poradnik-dla-poczatkujacych-korzystanie-z-przeslony-i-glebi-ostrosci]Wartość przysłony[/url][/b] - warto ustawić przysłonę w zakresie [b]f/2.8 - f/11[/b]. Czym bardziej otwarta przysłona np. f/2.8, tym więcej światła wpada na matrycę, jednak zbieramy mniej detali. Czym bardziej zamknięta przysłona np. f/11, tym mniej światła wpada na matrycę, zbieramy więcej detali. Jednak przy zbyt przymkniętej przysłonie możemy nie uchwycić mniej widocznych wyładowań.

Jak to połączyć? Nie istnieje jedno uniwersalne ustawienie. Każde warunki, miejsce, każda burza, a nawet różne wyładowania, wymagają różnych ustawień. Standardowo dla warunków miejskich przyjmuje się początkowe ustawienia: 15 sekund, ISO 400, f/8. Po pierwszych wyładowaniach sprawdzamy efekt i korygujemy ISO lub przysłonę, względnie czas. Nasze efekty sprawdzamy w miarę często podczas braku wyładowań, aby wprowadzać kolejne korekty w kadrze oraz ustawieniach.

[powercontent]https://embed.powercontent.pl/embed/E/Q/EQsGOfZb/index.html#snippet-layout=pc-brandpost--expanded[/powercontent]

Najlepsze warunki do fotografowania uzyskujemy w czasie, gdy burza jest na tyle daleko, że jeszcze u nas nie pada. Brak deszczu daje nam bardzo dobrą widoczność piorunów i znikomą liczbę prześwietlonych kadrów.

Zalecamy zaprzestanie fotografowania, gdy deszcz lub grad zaczynają mocniej padać. Gdy już mocno zacina, my, jak i przednia soczewka obiektu, będziemy mokrzy, a większość wyładowań będzie powodować duże rozbłyski, które przepalą nam zdjęcie. Przy fotografowaniu burzy przy większym deszczu jest jak z fotografowaniem przy użyciu lampy błyskowej - uzyskamy efekt ściany światła.