Kolorowe zdjęcia z wyprawy na Grenlandię sprzed 100 lat zapierają dech w piersi

100 lat temu fotografia kolorowa nie była tak popularna jak dziś. Właściwie dopiero raczkowała. Jedną z dopracowanych wówczas metod była technika autochromu. To właśnie ją wykorzystali członkowie szwajcarskiej ekspedycji Grenlandię w 1912 roku.

Przed wami prawdopodobnie jedne z najważniejszych zdjęć naukowo-podróżniczych w historii świata. Ekspedycja pod przewodnictwem Alfreda de Quervaina miała na zadanie zbadać Grenlandię. Naukowcy ruszyli z zachodu na wschód, dokumentując niemal każdy swój krok. I to w kolorze!

W ciągu 31 dni śmiałkowie przebyli 640 kilometrów w bardzo niesprzyjających warunkach. Pomagały im trzy dzielne psy, które ciągnęły zaprzęg. Na saniach był sprzęt fotograficzny, przygotowany do rejestrowania kolorowych zdjęć techniką autochromu. Dokumentacja wyprawy jest zachwycająca. Na wielobarwnych fotografiach zobaczymy wspaniałe widoki. Dzięki wykorzystaniu aparatu wielkoformatowego zdjęcia zyskały wręcz malarską głębię i niesamowitą szczegółowość.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Fotografem odpowiedzialnym za zdjęcia był nauczyciel fizyki Wilhelm Jost. Biorąc pod uwagę trudne warunki oraz nieidealny proces, fotografie wyszły naprawdę świetne. Niektóre mają niższy kontrast lub artefakty, ale to nie jest istotne. Najważniejsza jest dokumentacja samej ekspedycji. Zdjęcia zostały opublikowane w 1914 r. Jeśli zastanawiałoby was kiedyś, kto historycznie jako pierwszy zrobił kolorowe zdjęcie nocy polarnej, to już znacie odpowiedź. Był to właśnie Wilhelm Jost. Fotografie retuszował Wilhem Heller z Zurychu.

Autochrom to kolorowa technika fotograficzna, bazująca na odpowiednio uczulonych szklanych płytach. Efektem odpowiedniego naświetlenia były obrazy pozytywowe. Pierwsze eksperymenty z kolorem w fotografii rozpoczął Louis Ducos du Hauron, a rozpropagowali go bracia Lumiere.

Przygotowanie płyty autochromowej zaczynało się od pokrycia jej mikroskopijnymi cząsteczkami skrobi ziemniaczanej w barwach podstawowych: czerwonej, niebieskiej oraz zielonej. Dopełnieniem była emulsja panchromatyczna, która dawała obraz czarno-biały. W ten sposób kolory zyskiwały różne tony.

Jak w przypadku każdej szlachetnej techniki fotograficznej, bolączką autochromu było długie naświetlanie płyt. Oprócz tego zdjęcia miały pokaźne ziarno, więc wykorzystanie aparatu wielkoformatowego pozwalało na uzyskanie obrazu lepszej jakości. Można powiedzieć, że technika autochromu to pierwowzór slajdów. Po zrobieniu zdjęcia nie było możliwości odbicia go na papierze. Fotografie były wyświetlane, podobnie jak te, które znamy z późniejszych projektorów.

W 1931 roku doszło do przełomu. Bracia Lumiere stworzyli cięta autochromową błonę fotograficzną. 2 lata później powstał pierwszy kolorowy film autochromowy przeznaczony do aparatów małoobrazkowych.