Lasery w pracy fotografa. Czy laser uszkadza matrycę?
Uszkodzenie matrycy aparatu laserem potwierdzają zarówno serwisanci sprzętu fotograficznego, jak i organizatorzy pokazów laserowych, jednak wśród fotografów nadal pokutuje przekonanie, że to mit. Niewielu realnie zabezpiecza się na wypadek uszkodzenia, mimo że koszt naprawy to kilka tysięcy złotych.
Co to jest laser?
Laser to urządzenie, które emituje specjalnie wzmocnioną wiązkę światła. Pierwszy laser został wybudowany jeszcze w 1960 roku i od tego czasu pojawiło się wiele różnych jego wariacji. Główne różnice polegają przede wszystkim na różnych źródłach światła. Co ma wspólnego laser w fotografią?
Po czym rozpoznasz, że matryca została uszkodzona laserem
Drobne fioletowe lub zielone kropki, często widoczne dopiero przy obróbce materiału. Innym razem poprzeczna linia przez całą szerokość kadru. Kolorowe lasery uświetniające wydarzenia, koncerty lub wesela mogą być przyczyną efektów specjalnych w postaci uszkodzenia matrycy.
"Za pierwszym razem to było kilkadziesiąt malutkich kropek w jednej linii w małych odstępach." - opowiada Grzegorz Jastrząb z Eleven Studio. "To był jakiś słabej mocy laser w klubie. Za drugim to już trzy większe plamy, widoczne na 19-calowym monitorze. Robiłem zdjęcia na dużym evencie Mayday."
Na kogo wypadnie, ten płaci
Do serwisu ProClub aparatów z uszkodzoną przez laser matrycą trafia kilka sztuk miesięcznie. Ci, których to nie spotkało bagatelizują sprawę, ponieważ zależności wpływających na uszkodzenie jest wiele. Można przez wiele lat fotografować różnego rodzaju wydarzenia, a aparat nie odniesie żadnego uszczerbku. Czynniki, które należy wziąć pod uwagę, to między innymi:
- rodzaj pokazu laserowego
- moc projektorów laserowych
- odległość źródła promieniowania od matrycy
- rodzaj i gęstość zadymienia obszaru pokazu
- skupienie wiązki lasera
- czas, przez jaki laser pada na matrycę
- rodzaj matrycy
Fotografowie dużych eventów świetnie zdają sobie sprawę z zagrożenia wynikającego z fotografowania w trakcie pokazów laserowych. Równie wyczuleni powinni być fotografowie ślubni.
Też sądziłem, że to legenda. Mało tego, za pierwszym razem gość z zespołu mi powiedział, żebym uważał, bo laser dziury w matrycy wypala. Uznałem to bardziej za żart, bo gość miał taki styl bycia bardzo luźny. On handlował tym sprzętem, więc jak na standardy weselne miał silne lasery potem się okazało.
Bezlusterkowce są bardziej narażone
Jak informuje Aleksandra Nowakowska z serwisu ProClub usterka może wystąpić w każdym aparacie, częściej jednak uszkodzenie matrycy laserem dotyczy bezlusterkowców. Wynika to z faktu, że matryca w aparatach bezlusterkowych nie jest chroniona przez zespół lustra i migawki, przez co jest narażona na większą ekspozycję. Jedyną możliwością naprawienia uszkodzenia jest wymiana całej matrycy. Orientacyjny koszt wymiany matrycy w popularnych modelach aparatów waha się od 2250 złotych w przypadku Canona EOS 6D Mark II do 3800 złotych w Sony A7 III. Jest to średnio 40 proc. wartości aparatu.
Typowa sytuacja, Wesele, zespół, którego wcześniej nie spotkałem, totalnie zadymiona sala i w sumie całkiem fajne światła zespołu. Dość mocne lasery włączali tylko od czasu do czasu. Może fakt zadymionej sali i nieuprzejmość "muzyków" uśpił nieco moją czujność, bo znałem dokładnie przypadki uszkodzeń matrycy przez lasery.Moje uszkodzenia odkryłem dopiero kilka zleceń później przy okazji pracy na dużo ciemniejszej sali.Było to kilka kropek w kolorze różowym rozrzucone po kadrze. Według serwisantów matrycę uszkodził laser.
Jak ustrzec się przed wymianą matrycy
Ubezpieczyciele nie obejmują umową uszkodzeń spowodowanych laserem, a producenci sprzętu fotograficznego zalecają całkowitą rezygnację z wystawiania aparatów na działalność wiązki lasera. Co jednak zrobić, kiedy nie mamy możliwości wyłączyć laserów?
W przypadku wesel możemy zawrzeć w umowie informację, że nie zgadzamy się na światła laserowe lub poprosić o ich wyłączenie. Kiedy w grę wchodzi duży koncert, fotografowie radzą sobie inaczej: zabierają słabszy sprzęt. W razie uszkodzenia matrycy, część wynagrodzenia pokrywa koszty naprawy.
Wykonawca pokazu laserowego poinformuje fotografa o miejscach bezpiecznych dla urządzeń z cyfrowymi matrycami wrażliwymi na działanie promieni laserowych. Miejsca takie w zależności od rodzaju pokazu mogą być specjalnie stworzone poprzez odpowiednią kalibrację pola emisji laserowej. Z natury naszej działalności dokumentujemy nasze realizacje i dla udokumentowania efektu pokazu, chociaż w części zbliżonego do tego, jak wygląda on w rzeczywistości czasem na własną odpowiedzialność i ryzyko umieszczamy aparat w obszarze bezpośredniej emisji laserowej. Jak się można domyśleć nie ominęła nas konieczność wymiany matrycy w naszym aparacie fotograficznym (NIKON 7000D), stąd zdecydowanie odradzamy.
Niestety najbardziej skuteczną metodą jest po prostu brak ekspozycji na światło lasera.
