Straszą czy zachwycają? Zobacz brutalistyczne monumenty w dawnej Jugosławii

Na terenie całego Związku Radzieckiego powstawały ogromne, masywne i surowe konstrukcje – budynki użyteczności publicznej oraz betonowe monumenty. W tej szarości jest jakieś piękno. Mark O’Neill ukazał je na zdjęciach.

Brutalizm wcale nie jest ”brutalną” architekturą, ani niczym związanym z przemocą. To ruch, którego nazwa wywodzi się od francuskiego słowa ”brut”, oznaczającego ”surowy”. Twórcą terminu jest Le Corbusier – jeden z czołowych przedstawicieli nurtu modernistycznego. Na rozwój ruchu miał również wpływ minimalizm zgodny z myślą Miesa van der Rohe’a.

Wspomniany styl architektoniczny powstał pod koniec lat 40 XX wieku, jako forma późnego modernizmu. Przełomem było wybudowanie szkoły w angielskim Hunstanton (1949 r.) na bazie projektu Petera oraz Alison Smithson. Budynek miał odsłoniętą stalową konstrukcję, przewody instalacyjne oraz belki stropowe. Ceglane ściany nie zostały otynkowane.

Brutalizm bardzo szybko przyjął się w Niemczech oraz krajach bloku wschodniego. W ZSRR zaczęły powstawać liczne surowe, szare budowle – hotele, budynki użyteczności publicznej, budynki mieszkalne, biblioteki, dworce, teatry oraz liczne monumenty. Wszystkie z nich cechowała silnie kreślona geometra oraz oszczędność zdobień. Te zimne konstrukcje napawały grozą, ale jednocześnie wzbudzały poczucie majestatu.

Fotograf Mark O’Neill wybrał się w podróż po krajach dawnej Jugosławii, by odnaleźć porzucane i zapomniane monumenty – wspomnienie dawnej epoki i totalitarnego systemu. Artysta wspomina, że jego celem było ”eksplorowanie krajobrazów utraconych marzeń”, co faktycznie widać na jego kadrach. Zdjęcia są świetnie skomponowane, a gra świateł dostarcza im pięknej dramaturgii.