Superkomputer za 320 milionów złotych zobrazował supernową

Zdjęcie, na które patrzycie, jest niesamowite. Widać na nim supernową, za zobrazowanie której odpowiadał nowy australijski Setonix. Jego ostatnie ulepszenie kosztowało 70 milionów dolarów amerykańskich, czyli około 320 milionów złotych. Ten widok zapiera dech w piersi – bez dwóch zdań.

Zdjęcie przedstawia obraz oparty na radioźródle supernowej G261.9+5.5, która znajduje się w odległości 10-15 tys. lat świetlnych od Ziemi. Została ona odkryta w 1967 roku przez E R. Hilla, który zajmował posadę naukową w CSIRO (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation).

Mimo tego, że supernowa G261.9+5.5 została oznaczona na mapie wszechświata 55 lat temu, niewiele o niej wiadomo. Nowy obraz ma dostarczyć wielu informacji na temat powstania tego zjawiska, a naukowcy zacierają ręce, by móc zagłębić się w badania.

To, co widzicie, jest zdjęciem, a właściwie obrazem wygenerowanym na podstawie ogromnych zbiorów danych z ASKAP (Australian Square Kilometre Array Pathfinder). To urządzenie jest w rzeczywistości ogromnym radioteleskopem, który służy do obserwowania odległych ciał niebieskich. Składa się z 36 parabolicznych anten, a każda z nich ma 12 metrów średnicy.

Za przetworzenie danych odpowiadał Setonix – australijski superkomputer, który po ostatnim ulepszeniu zmienił się w niesamowicie potężne urządzenie z gigantyczną mocą obliczeniową. Jego początki sięgają 2009 roku, gdzie wówczas zdecydowano o przyszłym umieszczeniu go w Pawsey Centre – australijskiej placówce skoncentrowanej wokół nowoczesnych maszyn badawczych.

W 2018 roku podjęto decyzję o modernizacji Pawsey Centre na kwotę 70 mln dolarów, czyli blisko 320 mln złotych. Ta odbywa się w dwóch etapach – pierwszy został zakończonym, a drugi zostanie przeprowadzony do końca 2022 roku. W związku z ogromnymi zmianami, postanowiono zmienić nazwę na Setonix, która bazuje na łacińskiej nazwy kuoki krótkoogonowej – Setonix brachyurus.

Zbliżająca się do końca modernizacja ma sprawić, że superkomputer Setonix będzie miał moc obliczeniową 30 razy większą niż wcześniejsze narzędzia w Pawsey Cetre łącznie. Ostatnie dane przesłane z ASKAP miały sprawdzić, czy Setonix poradzi sobie z zaawansowanymi obliczeniami tak dobrze, jak zakładano, o czym poinformował doktor Pascal Elahi z Pawsey Centre.

Zgodnie z informacjami od naukowca, już po pierwszej części aktualizacji sprzętu i oprogramowania, moc obliczeniowa Pawsey Centre wzrosła o 45 proc. Przyszłość maluje się w jasnych barwach, o czym przekonamy się już niebawem.

Marcin Watemborski, redaktor prowadzący Fotoblogii