World Press Photo 2020: Yasuyoshi Chiba Fotografem Roku 2020

Za nami już 63. edycja prestiżowego konkursu fotografii prasowej i reportażowej World Press Photo. Fotografem Roku 2020 został Yasuyoshi Chiba, który zaprezentował wzruszające zdjęcie o tytule "Straight Voice", powstałe podczas protestu w Sudanie.

W konkursie World Press Photo 2020 wzięło udział 73 996 zdjęć, autorstwa 4282 fotografów. 44 z nich zostało wyłonionych przez jury, jako autorzy najlepszych kadrów świata fotoreportażu, fotografii prasowej oraz dokumentalnej. Zdjęcia można było zgłaszać w 8 kategoriach: Problemy współczesne, Środowisko, Wiadomości ogólne, Projekty długoterminowe, Natura, Portrety, Sport, Aktualności.

W skład jury weszło 17 profesjonalnych fotografów i edytorów, a przewodniczył im Lekgetho Makola. Fotografowie otrzymają wiele interesujących nagród, wśród których jest "Golden Eye", czyli statuetka autorstwa Gijsa Bakkera, projektanta biżuterii z Holandii, oraz honorowy dyplom. Nie zabrakło również nagród finansowych, zamieszczenia zdjeć w pamiątkowym albumie oraz prezentacji ich na objazdowej wystawie pokonkursowej.

W tegorocznej selekcji jury w kategorii Zdjęcie Roku było nominowanych 6 fotografów: Tomek Kaczor (Gazeta Wyborcza, Ivor Prickett (New York Times), Nikita Teryoshin, Yasuyoshi Chiba (AFP), Farouk Batiche (Deutsche Presse-Agentur) oraz Mulugeta Ayene Associated Press). Niestety to nie zdjęcie Polaka zajęło zaszczytne pierwsze miejsce, a Japończyka. Yasuyoshi Chiba zgłosił kadr o tytule "Straight Voice" (ang. "Prosty głos").

Yasuyoshi Chiba jest japońskim korespondentem agencji AFP (Agence France-Presse), jak również również szefem sztabu fotoreporterów na Wschodnią Afrykę oraz okolice Oceanu Indyjskiego. Obecnie stacjonuje w Nairobi, w Kenii. Po ukończeniu studiów w Tokio, rozpoczął pracę jako fotograf dla "Asahi Shimbun". Z czasem przeniósł się do Kenii i zaczął pracę jako wolny strzelec. W 2011 dołączył do AFP podczas pobytu w Brazylii.

Zdjęcie autorstwa Yasuyoshiego Chiby ukazuje młodego mężczyznę, podświetlonego przez ekrany telefonów komórkowych podczas recytowania poezji partyzanckiej w Khartoum w Sudanie, dn. 19 czerwca 2019 roku. Dookoła niego protestujący wznosili propagandowe okrzyki.

Protesty, które dokumentował fotograf, rozpoczęły się w grudniu 2018 roku w Atabarze. Zapalnikiem było wzrost cen chleba o 300 proc. Rozruchy bardzo szybko rozprzestrzeniły się na cały Sudan. W kwietniu protestujący dotarli do stolicy, miasta Chartum, gdzie okupowali siedzibę władz. Chcieli, by Omar al-Bashir ustąpił ze 30-letniej dyktatury. 11 kwietnia 2019 roku został usunięty z gabinetu i ustanowiono wojskowy rząd tymczasowy. Protestujący nie odpuścili – chcieli, by władza trafiła w ręce cywilów, nie armii.

3 czerwca 2019 roku rząd zadecydował o otwarciu ognia do nieuzbrojonych protestujących. Zginęło i zostało rannych wiele osób. 3 dni później Sudan został zawieszony w prawach członka Unii Afrykańskiej, a atak na cywilów potępiono. Władze kraju postanowiły odciąć prąd oraz internet, by wyciszyć sytuację. Brak elektryczności nie przeszkadzał ludziom – ci zaczęli komunikować się SMS-ami, przekazywać sobie informacje ustnie oraz krzyczeć przez megafony. Obywatele wciąż przeciwstawiali się władzy militarnej. 30 czerwca 2019 doszło do kolejnej próby stłumienia protestów. 1,5 miesiąca po tym wydarzeniu, 17 sierpnia 2019 roku, zwolennicy demokracji podpisali porozumienie z armią.

Nagroda za najlepszy fotoreportaż roku na World Press Photo 2020 trafiła do Romaina Laurendeau z Francji. Fotograf zaprezentował materiał pod tytułem "Kho, the Genesis of a Revolt" (ang. "Kho, geneza buntu"). Historia, którą opowiada Romain odbyła się w Algierii i dotyczy kryzysu bezrobocia, który sięga tam aż 72 proc. w przypadku ludzi przed 30 rokiem życia.

Początek kryzysu w Algierii datowany jest na bunt w 1988 roku, nazwany "czarnym październikiem". Podczas zamieszek zostało zabite ponad 500 osób. Kolejne 10 lat upłynęło pod znakiem przemocy. Teraz, ponad 30 lat po tamtych wydarzeniach, skutki "czarnej dekady" wciąż są odczuwalne – społeczna nuda, bezrobocie, frustracja i poczucie opuszczenia przez rząd towarzyszą obywatelom na co dzień.

W związku z sytuacją w państwie, młodzi ludzie szukają schronienia w miejscach nazwanych "diki" – to prywatne nieruchomości, które są odizolowane niejako od oceny społeczeństwa i konserwatywnych wartości. Mimo poczucia wspólnoty i solidarności, wciąż czują panującą wszędzie biedę.

W lutym 2019 roku społeczeństwo klasy robotniczej pokazując, że wszyscy obywatele są jednością i chcą jednego – odebrania władzy prezydentowi Abdelazizowi Bouteflice. Objął on władzę 27 kwietnia 1999 roku i nieprzerwanie sprawował ją aż do 2 kwietnia 2019 roku. W ciągu tych 20 lat sytuacja gospodarcza kraju nie poprawiła się, a wręcz przeciwnie.

Słowo "Kho", które Laurendeau ujął w nazwie swojego projektu znaczy tyle co "brat" w kolokwialnym języku północnoafrykańsko arabskim. Właśnie poczucie braterstwa było zalążkiem do buntu przeciwko władzy. To też historia, którą opowiada fotoreporter w swoim materiale. To nie tylko piękny cykl, ale pewnego rodzaju nawoływanie młodych do wzięcia spraw w swoje ręce w krajach ciemiężonych przez totalitarne ustroje. Kho stało się największym ruchem w Algierii od kilkudziesięciu lat. To zew wolności dla społeczeństwa.

Oprócz laureatów nagród głównych, zostali wyłonieni zwycięzcy poszczególnych kategorii – zarówno w zdjęciach pojedynczych, jak i cyklach. Polak Tomek Kaczor z "Gazety Wyborczej" zajął pierwsze miejsce w kategorii "Portrety". Poniżej w poszczególnych galeriach umieściliśmy nagrodzone kadry.

Wystawa pokonkursowa ma odwiedzić aż 120 miast w 50 krajach. Niestety przez problemy związane z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 niektóre lokalizacje zostaną pominięte w tym roku. Organizacja będzie na bieżąco informowała o swoich planach wystawowych.