Wspaniałe przykłady brutalizmu. Niektóre budynki wyglądają jak statki kosmiczne

Brutalizm to nurt architektoniczny charakteryzujący się bardzo surową estetyką. Ostre kształty, zimny beton i wielki budowle to coś, co wprawia w osłupienie. Przykłady tej estetyki znajdziemy głównie w środkowej i wschodniej Europie. Przyjrzyjmy się ich majestatowi.

Brutalizm powstał pod koniec lat 40. XX wieku. Mimo tego, że powstanie tego nurtu architektoniczne jest osadzone w Anglii, to wspaniałe przykłady znajdziemy w Europie Wschodniej i Środkowej. Na tych obszarach częściej eksperci mówią o socmodernizmie, czyli betonowej i monumentalnej architekturze ZSRR i państw ościennych.

Budynki powstałe w duchu brutalizmu są przestrzenne, ale sprawiają wrażenie niesamowicie ciężkich, topornych. Charakterystyczne jest wykorzystanie surowego betonu – bez dodatkowych ozdób, co też tłumaczy francuskie określenie "beton brut". Z czasem brutalizm stał się architekturą ekspresyjną, ale był wielokrotnie krytykowany.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Eksperci i miłośnicy szkoły Miesa van der Rohe zarzucali architektom brutalistycznym brak poczucia estetyki, zwyczajną brzydotę i brak funkcjonalności. W ekstremalnych przypadkach dochodziło do tego, że forma surowego betonu dominowała nad użytecznością budynku. Całość była bezduszna i pozbawiona dopływu promieni słonecznych czy roślin; sprawiała wrażenie martwej bryły.

W Polsce również nie brakuje przykładów brutalizmu. Najbardziej charakterystycznym z nich jest Superjednostka w Katowicach, czyli 18-piętrowy budynek mieszkalny przy al. W. Korfantego 16-32. Wybudowany w 1972 blok stoi na żelbetonowych słupach, a windy zatrzymują się co trzy piętra. Superjednostka ma 187,5 m długości, 51 m wysokości i 37 349 m kw. powierzchni użytkowej.