Ściągamy lampę z sanek, czyli studio na lampach systemowych [poradnik cz. I]

Ostatnio testowałem dla Was zestaw z żarówkami studyjnymi za niecałe 300 zł. Bardzo pozytywnie mnie zaskoczył i teraz pewnie ciężko pracuje u Babci Barbary. Pytaliście mnie również o budowanie studia z wykorzystaniem lamp systemowych. Jeszcze do niedawna sam korzystałem z tego rozwiązania - po prostu nie miałem lamp studyjnych. Moje "studio" składało się z lampy Canon 580EXII i Tumax 386AF-Z do systemu Pentaxa. W dzisiejszym poradniku opiszę część teoretyczną, ale już niebawem zamieszczę praktyczny test mojego zestawu.

Koszt zbudowania takiego zestawu zależy głównie od ceny lamp, na których będziecie chcieli zbudować studio. Pewnie wielu z Was ma już jedną lampę, która do tej pory lądowała tylko na sankach aparatu. Jeśli nie - przejrzyjcie zasoby

Lampy systemowe są naprawdę bardzo różne. Niektóre mają fotocelę, niektóre nie. Podobna sytuacja występuje z gniazdem synchronizacji. W zależności od posiadanej lampy możecie wyzwalać je za pomocą kabla lub fotoceli. Jeśli budujecie studio z dwiema czy trzema lampami, jedną z nich możecie wyzwalać za pomocą kabla, a pozostałe zostaną wyzwolone fotocelą. Gdyby w portfelu zostało trochę funduszy - kupcie system radiowego wyzwalania. Przede wszystkim uwolnicie się od kabli, nie będziecie ograniczeni długością przewodu i nie narazicie Waszego aparatu na spalenie. Poza tym jest to o wiele bezpieczniejsze dla lamp. Kiedyś przypadkowo szarpnąłem aparatem podłączonym do lampy kablem synchronizacji. Efekt? Lampa wylądowała na ziemi i wyzionęła ducha.

Systemów wyzwalania radiowego jest mnóstwo, od najtańszych, kosztujących około 100 zł za komplet nadajnik - odbiornik, po takie za nawet 2000 zł (podobny komplet firmy Pocket Wizard). Osobiście używałem dwóch raczej tanich rozwiązań. Pierwszym z nich był Phottix Tetra, którego szczerze nie polecam. Przerobiłem trzy takie zestawy i nigdy nie udało mi się osiągnąć większego zasięgu niż 1  metr, gdzie miałbym 100% wyzwoleń. Gdy oddalałem się do 3 lub 4 metrów, lampy wyzwalały się w około 50% przypadków, co jest  nie do zaakceptowania. Jeśli zdecydujecie się na zamówienie lamp Yongnuo, rozważcie system wyzwalania tego producenta. Sam używam modelu RF-602, który jest całkiem solidnie zbudowany i wyzwala lampy w 100% do odleglości około 30 metrów przy nowych bateriach. Do domowych zastosowań w zupełności wystarczy.

Najpopularniejszym modyfikatorem wykorzystywanym przy tego typu rozwiązaniach są parasolki. Charakteryzują się mobilnością, niewielką wagą i łatwością montażu do uchwytów statywowych. Niemniej jednak Quantuum już jakiś czas temu wprowadził na rynek uchwyt BK-3, dzięki któremu zamontujemy modyfikatory z mocowaniem Bowens.

Niestety, nie ma róży bez kolców. W lampach systemowych palnik znajduje się wewnątrz obudowy w przeciwieństwie do lamp studyjnych, gdzie palnik zazwyczaj jest okrągły i nieosłonięty. Po zamontowaniu softboxa na lampę systemową może spotkacie się z efektem tzw. hotspota, czyli np. softbox oktagonalny w rozmiarze 120 cm będzie świecił dużo mocniej środkową częścią niż na krawędziach, z uwagi na to, że światło jest kierowane bezpośrednio na powierzchnię dyfuzyjną, a nie rozchodzi się po całym softboxie.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku beauty disha. Światło z lampy systemowej skierowane będzie w kierunku refrektora i nie rozproszy we wnętrzu "słoneczka". Jak sobie z tym radzić? Warto zaopatrzyć się w stofen i nakładkę lightsphere, które zapewnią bardziej równomierny rozkład światła w modyfikatorze.

Budując studio z lampami systemowymi, polecam zaopatrzyć się w filtry efektowe i korekcyjne (szczególnie CTO/CTB). Palniki lamp reporterskich są dużo mniejsze niż w lampach studyjnych, więc takie filtry będą kosztować grosze. Np. za zestaw filtrów CTO w trzech gęstościach zapłacimy około 12 zł. Jeśli lubicie pracować z ringlightem, uzupełnienie oświetlenia błyskowego w takie filtry będzie konieczne. Mając więcej niż jedną lampę, możecie do woli kombinować z filtrami efektowymi, dodając różnokolorowe poświaty na poszczególnych elementach kompozycji. Dostępność tego typu filtrów jest zdecydowanie większa niż filtrów do lamp studyjnych. Cena również zachęca. Wiodącymi producentami są LEE, Rosco i Cokin.

Praktyczny test zestawu opartego na lampach systemowych już niebawem!